Welkom

Bespreking van Over medische ethiek gesproken van Daniël Boomsma.

Slob M: Hersenbeest. Filosoferen over het brein en de menselijke geest.
Stockman R, Calmeyn M, Eneman M & De Dijn H: Euthanasie bij psychisch lijden. Het hellend vlak dat overslaat?

De Sutter P & Delrue E: De maakbare baby. Een onbegrensd verlangen?
The A-M: Dagelijks leven met dementie. Een blik achter de voordeur.

Eynikel J: Robot aan het stuur. Over de ethiek van techniek.

Redactioneel door hoofdredacteur Gert Olthuis.

In dit artikel laten wij zien dat het heersende vertoog over borstkanker wordt gekenmerkt door het prijzen van vrouwen om hun heroïsche gevecht tegen en overwinning op deze ziekte, terwijl gediagnosticeerde vrouwen borstkanker vaak ervaren als een voortdurende, verminkende en invaliderende ziekte.

Hoe geef je vorm aan een liefdesrelatie als een van beide partners chronisch ziek wordt en de verwachting is dat de zieke partner zichzelf "managet" en de gezonde partner mantelzorgtaken op zich neemt? Dit artikel belicht deze vragen op basis van een onderzoek naar onze ervaringen als echtpaar dat al ruim 30 jaar wo...

In dit artikel wordt de rol van schriftelijke wilsverklaringen in de huidige euthanasiepraktijk besproken, waarbij het perspectief van de patiënt als uitgangspunt wordt genomen. Misverstanden over het recht op euthanasie en de medewerking van de arts worden in termen van schijnautonomie en schijnzekerheid uitgewerkt.

Dit artikel beschrijft ideeën resulterend uit de zoektocht van dr. Cok den Hertog. Als medicus opgeleid en medische noties gedoceerd hebbend aan creatief therapeuten en ethiek aan logopedisten en huidtherapeuten, meent hij dat zijn bevindingen ook relevant kunnen zijn voor andere opleidingen in de gezondheidszorg.

Bespreking door drs. Gert van Dijk van 'Menselijkheid in de zorg van neuroloog' van Leo Visser.

Reactie op het artikel "Een euthanasieverklaring en ondraaglijk lijden" van Berna van Baarsen. Nawoord door Berna van Baarsen.

Redactioneel.

Het aantal meldingen van euthanasie en hulp bij zelfdoding is sinds de inwerkingtreding van de euthanasiewet belangrijk toegenomen: van 1.882 in 2002 naar 6.091 in 2016. Actieve levensbeëindiging in complexe situaties zoals (beginnende) dementie en psychiatrie komt steeds vaker voor.

De discussie of euthanasie een persoonlijke afweging is, is een publieke discussie. Binnen die publieke discussie lijkt ‘autonomie’ steeds de leidende waarde. Een van die andere waarden is ‘zorgvuldigheid’. Tessa Gabriëls bepleit dat de verhouding tussen autonomie en
zorgvuldigheid cruciaal is voor een weloverwogen ...

Een van de taken die het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) uitvoert, is het beoordelen van ziekteclaims in het kader van de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA). De herbeoordelingen van mensen met een WIA-uitkering worden normaliter gedaan door verzekeringsartsen. Sinds 2016 doen ook basis...

In 'Uit de praktijk' wordt in elk nummer een waargebeurde casus besproken.

De ‘participatiesamenleving’ en het transitiebeleid dat daarop is geënt, verwachten van de burgers dat zij verantwoordelijkheid nemen voor hun leven, hun directe leefomgeving en de bredere maatschappij. Ook van oudere mensen wordt verwacht dat zij de ‘regie’ nemen
en houden, en zelf richting geven aan hun leven.

Op 13 februari jl. stemde de Eerste Kamer in met de nieuwe donorwet. Onder deze wet zal "geen bezwaar" worden geregistreerd als men niet kenbaar heeft gemaakt of men al dan niet orgaandonor wil zijn. Als men straks als niet bezwaarhebbende geregistreerd staat in het donorregister, moeten familieleden in principe acc...

In 2009 is in de Isala klinieken in Zwolle nieuw beleid ten aanzien van ethiek in gang gezet. De methode moreel beraad was in die tijd in opkomst, en het voorstel van de commissie ethiek was dat deze methode ziekenhuisbreed toegankelijk zou worden. De professionals zelf zouden worden toegerust om antwoorden te zoeke...

Als er ergens vraag is naar verbetering dan is dat wel in de geestelijke gezondheidszorg (ggz). In de afgelopen decennia zijn er voortdurend reorganisaties geweest in de hoop de kwaliteit van zorg te verbeteren en/of de kosten te kunnen beperken. Tegelijkertijd lijkt niemand echt tevreden met de huidige situatie.

Francis G. Avonturen in de mens.
Hoven M van den, Bolt I, Ebbelaar C & Groenink L (red.). Ethiek voor apothekers.

Zock H, Pieper J, Krikilion W (red.). Zin buiten beeld? Zorg voor zinzoekers vandaag.

Cohen A. Imbeciles: The Supreme Court, American Eugenics, and the Sterilization of Carrie Buck.

Schwartz JL, Caplan AL. (ed.). Vaccination ethics and policy. An introduction with readings.

Paley J. Phenomenology as Qualitative Research. A critical analysis of meaning attribution.

Zijn we in Nederland de weg kwijt? Psychiater Boudewijn Chabot vindt van wel. Hij doelt hiermee op ‘de zorgelijke staat van de euthanasiewetgeving’. Chabot is zelf altijd voorvechter geweest van het zelfgekozen levenseinde en is van mening dat we met de huidige euthanasiepraktijk een fundamentele morele grens zijn g...

De Staatscommissie Euthanasie introduceerde in 1985 een definitie van ‘euthanasie’: “opzettelijk levensbeëindigend handelen door een ander dan de betrokkene op diens uitdrukkelijk verzoek”. Nadeel van deze definitie is dat wanneer mijn puberbuurmeisje opzettelijk het leven van haar vriendje op diens uitdrukkelijk ve...

Wat kunnen we leren van de 15 jaar ervaring met euthanasie en hulp bij zelfdoding in België? In vijftien hoofdstukken, geschreven door 19 bio-ethici, filosofen, juristen en clinici, geeft dit boek heldere en goed gedocumenteerde overzichten en reflecties. Het is de eerste keer dat het vele onderzoek dat er sinds 200...

In maart 2017 werd de ‘Richtlijn Orgaandonatie na euthanasie’ aangeboden aan minister Schippers van VWS. Met de richtlijn wordt een solide basis gelegd voor de meest bijzondere, en meest zeldzame, vorm van postmortale orgaandonatie. Het leven van de patiënt wordt in een ziekenhuis beëindigd nadat aan alle geldende z...

Euthanasie bij psychisch lijden. Het thema trekt volle zalen, en dat was ook het geval tijdens deze studiedag in Tienen, georganiseerd door Alexianen, zorggroep Tienen op 8 september 2017. Met deze studiedag hoopt psychiater An Haekens het thema uit ideologische vakjes te tillen, het continuüm te verkennen teneinde ...

In 'Uit de praktijk' wordt in elk nummer een waargebeurde casus besproken.

De laatste jaren is er toenemende aandacht voor hulp bij zelfdoding in de psychiatrie. Daarbij wordt onderkend dat het niet bespreken van een verzoek om hulp bij zelfdoding onvoldoende recht doet aan wilsbekwame psychiatrische patiënten die uitzichtloos en ondraaglijk lijden en daarom willen overlijden. Om psychiate...

Bij een euthanasievraag wordt sinds de euthanasiewet van 2002 in veel Vlaamse zorginstellingen een palliatief consult aangeraden of verplicht, als extra zorgvuldigheidseis naast de wettelijk verplichte adviezen van twee of drie artsen en van eventueel betrokken verpleegkundigen. Wat te denken van die zogenaamde ‘pal...

Bij de ‘voltooid-levenproblematiek’ denken we in Nederland aan zeer oude mensen. Het politieke debat gaat vooral over deze doelgroep en over de vraag of zij in de kou blijven staan als er geen 'Wet Voltooid leven' wordt ingevoerd, die hun recht geeft op een zachte dood. In dit artikel betoogt Prof. dr. Margo Trappen...

De Wet Toetsing Levensbeëindiging en Hulp bij Zelfdoding bevat de vereiste dat er regelmatig een wetsevaluatie plaatsvindt. In juni 2017 vond de Derde wetsevaluatie plaats, waaraan o.a. Onwuteaka- Philipsen, Van der Heide en Van Delden, en Gevers en later Legemaate als gezondheidsjuristen werkten. Zij werken volgens...

Redactioneel door Carlo Leget, en Joke Lemiengre.