Welkom

Schermer M, Ewals F & Weisz M. Ethische dilemma’s in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking.
Kalanithi K. Als adem lucht wordt (When Breath Becomes Air).

Redactioneel door Gert Olthuis.

Hoewel er de afgelopen eeuw grote vooruitgang is geboekt in het classificeren en behandelen van psychiatrische stoornissen, komt het plafond van dit descriptieve model in zicht. Een duidelijk signaal van deze afvlakkende vooruitgang is dat de ontwikkeling van nieuwe psychofarmaca grotendeels stilligt vanwege het geb...

Nieuwe technieken om genen te sequencen (NGS) kunnen grote veranderingen teweeg brengen. Ook Sisco van Veen ziet dit soort
mogelijkheden in zijn artikel 'Nieuwe genetica in de psychiatrie; een ethisch overzicht'. Een reactie hierop van Dr. Simone van der Burg
Ethicus en wetenschappelijk onderzoeker bij IQ healthcare...

Sinds begin jaren negentig wordt in Nederland een maatschappelijk debat over ‘voltooid leven’ gevoerd. Uit diverse onderzoeken blijkt dat een aanzienlijke minderheid van de Nederlandse bevolking voorstander is van de mogelijkheid dat ouderen die dat wensen hun leven kunnen beëindigen en dat zij in staat zouden moete...

In Nederland worden jaarlijks ongeveer 1800 onderzoeksvoorstellen beoordeeld door medisch-ethische toetsingscommissies (METC’s). Eén tot vier procent van de onderzoeksvoorstellen krijgt een negatief oordeel, waardoor het niet uitgevoerd mag worden (CCMO jaarverslagen, 2006-2011). Dit is voor onderzoekers frustrerend...

In gesprek met Heidi Mertes. Heidi Mertes werkt als ethicus aan het Bioethics Institute Ghent (BIG), een instituut van de Universiteit Gent. In 2009 promoveerde zij. Haar dissertatie ging over de interactie tussen wetenschap en ethiek in het debat over onderzoek in stamcellen. Sinds maart 2016 is zij voorzitter van ...

In 'Uit de praktijk' wordt in elk nummer een waargebeurde casus besproken.

Op 3 juni 2016 vond in Amersfoort het eerste NEON Congres Ethiekondersteuning plaats. De ambities van de initiatiefnemers zijn: een blijvend ontmoetingsplatform creëren waar kennis en ervaringen kunnen worden gedeeld met betrekking tot het stimuleren en organiseren van ethiekactiviteiten in de praktijken van de zorg.

Dit is een bijzonder bruikbaar boek: veelomvattend, grondig, systematisch, gebruiksvriendelijk en helder geschreven. Het boek lijkt onmisbaar voor iedereen die actief bezig is met de vormgeving van ethische discussies in zorgorganisaties.

De zorgverleners en bestuurders van het St. Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg begonnen in 2009 in samenwerking met de universiteit een zorgethisch onderzoeksprogramma: Menslievende zorg (2009-2014). Baart & Vosman deden er nauwgezet verslag van en schreven bovendien diverse Engelstalige artikelen over de opbrengsten. ...

Wil je in de academische wereld blijven werken na het behalen van je doctorsgraad, dan is het tegenwoordig heel verstandig om een periode in het buitenland te werken. Het idee is dat je daarmee je blikveld verruimt. Je leert nieuwe manieren van werken, maakt kennis met andere onderzoeksmethoden, en kan elkaars data ...

Dieke Westerduin studeert geneeskunde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Ze schreef deze column in het kader van een eerstejaars Vrije keuzemodule waarin onder andere de vraag ‘Wat is zorg?’ aan de orde kwam.

Redactioneel door Gert Olthuis en Steven Dorrestijn.

Apparaten voor self-tracking (zelfmeting) maken een toekomst mogelijk waarin mensen meer betrokken worden bij de controle op hun eigen gezondheid. Praktijken van zelfmeting geven vorm aan solidariteit op een manier die niet noodzakelijkerwijs aansluit bij de manier waarop een beroep wordt gedaan op deze waarde in he...

Tamar Sharon laat in haar artikel zien dat dergelijke aanspraken op waarden, zeker wanneer deze in ethische discussies worden gehanteerd, een hoog abstractieniveau hebben, temeer omdat één en dezelfde waarde vaak tot twee totaal verschillende standpunten kan leiden. Zij spreekt daarom liever van ‘enactment’; de uito...

In dit artikel kijken we naar de moraal van techniek door op een gestructureerde manier de impacts van producten te analyseren. We introduceren daarvoor de Product Impact Tool, met gebruik van voorbeelden uit de zorgtechnologie. Vervolgens illustreren we de toepassing van deze tool aan de hand van de casus van een “...

‘E-health amper gebruikt in de zorg’ kopt een artikel op de website van Zorgvisie (8 juli 2015). De drie e-healthdoelstellingen die het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in een Kamerbrief over e-health en zorgverbetering (2 juli 2014) heeft geformuleerd
zijn nauwelijks bereikt volgens het nieuwsbericht.

In gesprek met Jan Kremer. Professor dr. Jan Kremer is gynaecoloog, hoogleraar patiëntgerichte innovatie bij IQ Healthcare en adviseur van de Raad van Bestuur van het Radboudumc. Jan Kremer was een van de sprekers tijdens het congres De Moraal van Digitaal op 9 oktober 2015, dat gehouden werd ter gelegenheid van het...

In de kamerbrief van 2 juli 2014 wordt de stimulans van e-health verdedigd met de verwachting dat zelfmanagement de kwaliteit van leven van chronische patiënten kan verhogen. De beloftes zijn dat als zowel chronisch zieken als overige Nederlanders via apps op hun smartphones, internetapplicaties of draagbare sensore...

Er bestaan tegenwoordig vele apps die ons helpen om gezond te leven met behulp van onze smartphone, privé en op ons werk. In feite gaat het hier om interactieve technologie die speciaal ontworpen is om onze houding, ons gedrag of beide zonder dwang te beïnvloeden. Dit zijn voorbeelden van ‘persuasive technology’ (PT...

Appelo M. Leren lijden.
Delespaul P, Milo M, Schalken F, Boevink W & Os J van. Goede GGZ! - Nieuwe concepten, aangepaste taal en betere organisatie.

Loenen G van. Lof der onvolmaaktheid. Waarom zelfbeschikking niet genoeg is om goed te leven en te sterven.

Slors M, Bruin L de & Strijbos D. Philosophy of mind, brain and behaviour.

Redactioneel door Gert Olthuis.

Met behulp van de zorgethische theorie van Joan Tronto wordt gereflecteerd op vier rol-afstemmingspatronen tussen zorgverleners en patiënten, geïdentificeerd in een onderzoek naar patiëntervaringen uit het ziekenhuis. Op voorhand uitgaan van een autonome patiënt doet geen recht aan de variëteit in verwachtingen van ...

Prof. dr. Tineke A. Abma geeft een reactie op het artikel van Tromp, Sools en Egmond 'Sterke verhalen uit het ziekenhuis'.

‘Body Integrity Identity Disorder’ (BIID) is een zeldzaam verschijnsel waarbij een persoon een intens en blijvend verlangen heeft om een (deel van een) ledemaat te amputeren. Dit artikel behandelt de vraag of een arts een amputatieverzoek van een persoon lijdend aan BIID mag inwilligen.

Irene Vos analyseert op heldere wijze wat de ethische overwegingen zijn bij het al dan niet inwilligen van een amputatieverzoek bij een BIID-patiënt. Zij laat zich daarbij leiden door de bekende 4 principes ‘weldoen’, ‘niet-schaden’, ‘autonomie’ en ‘rechtvaardigheid’. Dr. Jenny Slatman geeft een reactie op het artik...

De jarenlange inzet van hoogleraar gezondheidsethiek Inez de Beaufort creëerde de bloeiende afdeling ‘Medische ethiek en filosofie’ bij het Erasmus MC. Als medisch ethicus is zij ook actief in vele adviesorganen, bijvoorbeeld als erelid bij de Gezondheidsraad in Den Haag. Ethiek-studente Anne Schaap interviewde haar.

In 'Uit de praktijk' wordt in elk nummer een waargebeurde casus besproken.

"Een paar jaar geleden kwam een jonge vrouw op mijn consultatie, omdat zij was opgeroepen om stamcellen te geven aan een onbekende acceptor. Op mijn vraag waarom ze donor wilde zijn, antwoordde zij dat ze aan het begin van ieder jaar een goede daad bedacht. Ze wist niet voor wie en in welk land waar ook ter wereld e...

"Een persoon die om euthanasie verzoekt en tevens de wens te kennen geeft orgaandonor te willen zijn, bij wie geen medische contra-indicaties bestaan, is een geschikte kandidaat voor een Non-Heart-Beating-Procedure.” Dit schreef dr. Erwin J.O. Kompanje in 1999 in zijn proefschrift. Hij schetste een fictieve casus, w...

Bespreking van het boek 'De patiënt terug van weggeweest. Werken aan menslievende zorg in het ziekenhuis'. Dit boek is een verslag van een vijf jaar durend project (2009-2014) om de zorg in het St. Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg ‘menslievender’ te maken.

Lange F de. Loving later life –an ethics of aging.

Bos R ten. Bureaucratie is een inktvis.