Welkom

Tamar Sharon laat in haar artikel zien dat dergelijke aanspraken op waarden, zeker wanneer deze in ethische discussies worden gehanteerd, een hoog abstractieniveau hebben, temeer omdat één en dezelfde waarde vaak tot twee totaal verschillende standpunten kan leiden. Zij spreekt daarom liever van ‘enactment’; de uito...

In dit artikel kijken we naar de moraal van techniek door op een gestructureerde manier de impacts van producten te analyseren. We introduceren daarvoor de Product Impact Tool, met gebruik van voorbeelden uit de zorgtechnologie. Vervolgens illustreren we de toepassing van deze tool aan de hand van de casus van een “...

‘E-health amper gebruikt in de zorg’ kopt een artikel op de website van Zorgvisie (8 juli 2015). De drie e-healthdoelstellingen die het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in een Kamerbrief over e-health en zorgverbetering (2 juli 2014) heeft geformuleerd
zijn nauwelijks bereikt volgens het nieuwsbericht.

In gesprek met Jan Kremer. Professor dr. Jan Kremer is gynaecoloog, hoogleraar patiëntgerichte innovatie bij IQ Healthcare en adviseur van de Raad van Bestuur van het Radboudumc. Jan Kremer was een van de sprekers tijdens het congres De Moraal van Digitaal op 9 oktober 2015, dat gehouden werd ter gelegenheid van het...

In de kamerbrief van 2 juli 2014 wordt de stimulans van e-health verdedigd met de verwachting dat zelfmanagement de kwaliteit van leven van chronische patiënten kan verhogen. De beloftes zijn dat als zowel chronisch zieken als overige Nederlanders via apps op hun smartphones, internetapplicaties of draagbare sensore...

Er bestaan tegenwoordig vele apps die ons helpen om gezond te leven met behulp van onze smartphone, privé en op ons werk. In feite gaat het hier om interactieve technologie die speciaal ontworpen is om onze houding, ons gedrag of beide zonder dwang te beïnvloeden. Dit zijn voorbeelden van ‘persuasive technology’ (PT...

Appelo M. Leren lijden.
Delespaul P, Milo M, Schalken F, Boevink W & Os J van. Goede GGZ! - Nieuwe concepten, aangepaste taal en betere organisatie.

Loenen G van. Lof der onvolmaaktheid. Waarom zelfbeschikking niet genoeg is om goed te leven en te sterven.

Slors M, Bruin L de & Strijbos D. Philosophy of mind, brain and behaviour.

Redactioneel door Gert Olthuis.

Met behulp van de zorgethische theorie van Joan Tronto wordt gereflecteerd op vier rol-afstemmingspatronen tussen zorgverleners en patiënten, geïdentificeerd in een onderzoek naar patiëntervaringen uit het ziekenhuis. Op voorhand uitgaan van een autonome patiënt doet geen recht aan de variëteit in verwachtingen van ...

Prof. dr. Tineke A. Abma geeft een reactie op het artikel van Tromp, Sools en Egmond 'Sterke verhalen uit het ziekenhuis'.

‘Body Integrity Identity Disorder’ (BIID) is een zeldzaam verschijnsel waarbij een persoon een intens en blijvend verlangen heeft om een (deel van een) ledemaat te amputeren. Dit artikel behandelt de vraag of een arts een amputatieverzoek van een persoon lijdend aan BIID mag inwilligen.

Irene Vos analyseert op heldere wijze wat de ethische overwegingen zijn bij het al dan niet inwilligen van een amputatieverzoek bij een BIID-patiënt. Zij laat zich daarbij leiden door de bekende 4 principes ‘weldoen’, ‘niet-schaden’, ‘autonomie’ en ‘rechtvaardigheid’. Dr. Jenny Slatman geeft een reactie op het artik...

De jarenlange inzet van hoogleraar gezondheidsethiek Inez de Beaufort creëerde de bloeiende afdeling ‘Medische ethiek en filosofie’ bij het Erasmus MC. Als medisch ethicus is zij ook actief in vele adviesorganen, bijvoorbeeld als erelid bij de Gezondheidsraad in Den Haag. Ethiek-studente Anne Schaap interviewde haar.

In 'Uit de praktijk' wordt in elk nummer een waargebeurde casus besproken.

"Een paar jaar geleden kwam een jonge vrouw op mijn consultatie, omdat zij was opgeroepen om stamcellen te geven aan een onbekende acceptor. Op mijn vraag waarom ze donor wilde zijn, antwoordde zij dat ze aan het begin van ieder jaar een goede daad bedacht. Ze wist niet voor wie en in welk land waar ook ter wereld e...

"Een persoon die om euthanasie verzoekt en tevens de wens te kennen geeft orgaandonor te willen zijn, bij wie geen medische contra-indicaties bestaan, is een geschikte kandidaat voor een Non-Heart-Beating-Procedure.” Dit schreef dr. Erwin J.O. Kompanje in 1999 in zijn proefschrift. Hij schetste een fictieve casus, w...

Bespreking van het boek 'De patiënt terug van weggeweest. Werken aan menslievende zorg in het ziekenhuis'. Dit boek is een verslag van een vijf jaar durend project (2009-2014) om de zorg in het St. Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg ‘menslievender’ te maken.

Lange F de. Loving later life –an ethics of aging.

Bos R ten. Bureaucratie is een inktvis.

Blok J de, Suichies H, Vogelpoel L & Jansen T (red). Het alternatief voor de zorg – humaniteit boven bureaucratie.

Harskamp A van, Meynen G & Siertsema B (red.). Worden wij betere mensen? Essays over morele vooruitgang.

Gawande A. Sterfelijk zijn. Geneeskunde en wat er uiteindelijk toe doet.
Wobbes Th & Muijsenbergh M van den (red.). Baas over eigen lichaam? Dilemma’s rond zelfbeschikking en gezondheid.

Bruntink R & VPTZ Nederland. Over de dood gesproken. Stilstaan bij vragen rond leven en sterven.

Redactioneel door Gert Olthuis.

Begin jaren negentig zette Dr. Els Maeckelberghe haar eerste schreden op het pad van de klinisch ethische conferenties. Het was de pionierstijd wat betreft het invoeren in het medisch onderwijs van wat we vandaag de dag morele deliberatie of moreel beraad noemen. Dr. Els Maeckelberghe blikt terug op deze meer dan tw...

In deze bijdrage verkennen we hoe vier vormen van middelmatigheid hefbomen kunnen zijn voor betere zorg indien ze worden erkend en leiden tot bezonnenheid, bescheidenheid, mildheid en lankmoedigheid. We besluiten met een korte bespreking van de spanningsvolle verhouding tussen de persoonlijke inzet van zorgdragers e...

Zou een methodisch kritisch-ethische reflectie ook niet in een korter gesprek, bij wijze van spreken in een één-tweetje bij het koffiezetapparaat, mogelijk zijn? Hoe zo’n kort gesprek over een ethische kwestie, in het voorbijgaan, op de gang, tijdens de lunch, of misschien aan het bed bij de patiënt, aan te pakken?

Dat vrouwen de bevalling soms als traumatisch ervaren of zelfs een posttraumatische stress-stoornis (PTSS) ontwikkelen is inmiddels onder de meesten verloskundigen en gynaecologen, wel bekend. Maar hoe ervaren wij zelf de soms spannende, nare of verdrietige situaties die we tijdens ons werk meemaken? In dit artikel ...

Jean-Jacques Suurmond, PhD Supervisor, theoloog en publicist, geeft een reactie op het artikel 'Ingrijpende gebeurtenissen op de werkvloer: nog één dode baby en ik stop.' van Dr. Mariëlle (M.G.) van Pampus.

Marius Buiting is directeur van de Nederlandse Vereniging voor Toezichthouders in de Zorginstellingen (NVTZ). Hij is arts en jurist en verdiepte zich in de organisatie van de gezondheidszorg in Nederland. Samen met Wouter Hart schreef hij het boek 'Verdraaide organisaties. Terug naar de bedoeling.' Marcia Smits spra...

In 2011 deed de staatssecretaris van VWS een oproep aan zorgaanbieders om mee te doen aan het Experiment RegelArme Instellingen (ERAI), met als motto: minder regels, meer handen aan het bed. Stichting Philadelphia Zorg heeft zich hiervoor aangemeld en voerde het project uit vanaf eind 2011. In dit artikel wordt besc...

Moral distress, compassiemoeheid of zelfs een burn-out. Het zijn reële risico’s voor zorgverleners en een van de oorzaken daarvan is dat zij zich moeten bezighouden met randvoorwaarden in plaats van met de kernwaarden van zorg. Dit artikel biedt een analyse en geeft tips voor de zorg voor hen die zorgen.

Boekbespreking van 'Dilemma’s in kaart. Methode voor moreel beraad in de zorg.' van Marije Stegenga.

Hoven M van den & Kole J (red.). Even stilstaan. Beroepsethiek in de jeugdzorg.
O’Keefe Aptowicz I. Dokter Mütters Medische Mirakels.