Welkom
Welkom op de website van het Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek. TGE stelt zich ten doel de kwaliteit van de morele bezinning op actuele veranderingen binnen de gezondheidszorg te bevorderen. Verschillende invalshoeken, benaderingen en levensbeschouwingen komen aan bod.
Publiceren in TGE?
Bekijk de auteursrichtlijnen
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactieLeestafel
Levi M. De dokter en het geld. Artsen (her)berekenen de kosten van de zorg.
Leestafel
Boer Th & Mul D (red). Lijden en volhouden.
Leestafel
Staveren R van. HART voor de GGZ. Werken met compassie in een nieuwe ggz.
Gezondheid: doel of verwarring?
Dr. Luc Bonneux
In deze column reageert Dr. Luc Bonneux op pogingen om gezondheid te definiëren als doel van beleid, in plaats van het bestrijden van ziekte en gebrek. Pogingen om gezondheid te definiëren bepalen de hele wereldbevolking als ziek, stranden op de diversiteit van menselijke levenslopen en verwarren gezondheid met welz...
Medicalisering, wat moeten we ermee?
Prof. dr. Ignaas Devisch
Met zijn 'De onverbeterlijke mens. Reflecties op medicalisering' laat Gerard Adelaar zijn analytische geest los op de gevolgen van het toenemend belang van gezondheid en de groeiende impact van medische technologie op ons dagelijks bestaan. Hij schuwt daarbij grote woorden zoals totalitair (141) en eugenetica (70) n...
Hoe divers denken en doen in de volksgezondheid?
Johan Melse
Over gezondheid wordt vaak gesproken en gedacht alsof we het allemaal eens zijn: iedereen wil gezond zijn, als je ziek bent ga je naar de dokter, en niemand wil ziek worden. Ook in de publieke gezondheid is er vaak zo’n discours: de zorguitgaven moeten omlaag, het gaat om gezond zijn en blijven, en voorkomen is bete...
Gezondheid: een passend begrip voor iedere praktijk?
Drs. Beatrijs Haverkamp
De veelheid aan gezondheidsconcepten die door medische sociologen, gezondheidswetenschappers en filosofen zijn geformuleerd, roept de vraag op hoe verschillende gezondheidsconcepten zich tot elkaar verhouden en hoe we hieruit ‘de beste’ kiezen. Om meer inzicht te krijgen in deze vragen, bespreekt Drs. Beatrijs Haver...
Ziek is ziek - over het concept ‘ziek zijn’ in de verzekeringsgeneeskunde
Drs. Ingeborg van den Bold
Ziek van de verzekeraars heet het artikel waarin psychiater Bram Bakker onlangs schreef dat hij niets meer met zorgverzekeraars te maken wil hebben. Zijn grief is dat zorgverzekeraars alleen behandelingen vergoeden voor aandoeningen die in de DSM-5 staan. Onder deze onvrede liggen de vragen: wie bepaalt eigenlijk vo...
Kritische Vragen bij ‘Positieve Gezondheid’
Prof. dr. Elselijn Kingma
Machteld Huber et al. (2011) lanceerden in het prestigieuze British Medical Journal een nieuw concept van gezondheid: “Gezondheid als het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale en fysieke uitdagingen van het leven.” Dit ter vervanging van de uit 1948 stammende WHO-defin...
Positieve Gezondheid als uitwerking van een nieuw gezondheidsconcept
Dr. Machteld Huber
Machteld Huber is de drijvende kracht achter de ontwikkeling van een nieuw gezondheidsconcept. Dit concept is inmiddels alom bekend in de zorgsector en wordt door velen omarmd als een zinvol alternatief voor de WHO definitie. In dit interview vertelt zij hoe ze tot dit concept gekomen is en wat het inhoudt. We legge...
“A broken teacup is not a flawed example of a teacup, but a perfect example of a broken teacup”
Jacqueline Kool
“De patiënt aan het stuur” is het motto en de titel van het beleidsplan van de Patiëntenfederatie Nederland (PN) voor de komende jaren. Het is een pakkend en aansprekend motto, passend in onze tijd: in Nederland en in andere Europese landen zijn overheden meer gericht op patiëntparticipatie. We zijn in de afgelopen ...
Schuivende ziektebegrippen: een overzicht en een diagnose
Dr. Marianne Boenink
Voor veel dokters is het dagelijkse kost: diagnoses stellen. Al het medisch handelen, maar vooral de praktijk van het diagnosticeren, veronderstelt dat ‘ziekte’ iets is dat je kunt identificeren. Als je er even over nadenkt, blijkt echter al snel dat nog niet zo eenvoudig te zeggen is wat ziekte eigenlijk is. Over m...
Ziekte en gezondheid op de snijtafel
Eric van de Laar en Gert Olthuis
Redactioneel door Eric van de Laar en Gert Olthuis.
Leestafel
Driel S van. De strijd van het kleine meisje. Een filosofie van anorexia.
Leestafel
Muijsenbergh M van den & Oosterberg E (red.). Zorg voor laaggeletterden, migranten en sociaal kwetsbaren. Praktische tips en inspirerende voorbeelden.
Psychische stoornissen na abortus: geen wetenschappelijke ondersteuning
Met interesse las Dr. J. Van Ditzhuijzen het artikel van Ward Biemans in het vorige nummer van TGE (2017), dat een betoog is om keuzehulpverlening bij ongewenste zwangerschap aanzienlijk uit te breiden. Eén van de argumenten die Biemans noemde, is dat een abortus schadelijke mentale gezondheidsrisico’s met zich mee...
Tijd voor participatie
Prof. dr. Tineke Abma
Participatie is een toverwoord dat te pas en te onpas wordt gebruikt. In 2013 muntte het Kabinet Rutte in haar troonrede het begrip ‘participatiesamenleving.’ De Volkskrant kopte die Prinsjesdag: 'De verzorgingsstaat is dood, leve de participatiesamenleving.' Participatie als een feest. Wie kan erop tegen zijn? Maar...
Fietsen, zwemmen en gevorderde dementie
Redactie
In 'Uit de praktijk' wordt in elk nummer een waargebeurde casus besproken.
“Medische ethiek is inmiddels helemaal geaccepteerd in de medische wereld”
Prof. dr. Ruud ter Meulen
Ruud ter Meulen was tot aan zijn recente pensionering werkzaam als professor in de medische ethiek en hoofd van de afdeling van het Centrum voor Ethiek in de Geneeskunde van de Universiteit van Bristol, Groot-Brittannië. Daarvoor was hij directeur van het Instituut voor Gezondheidszorg en Ethiek in Maastricht. Via S...
Orgaandonatie als grondrechtelijk dilemma
Prof. mr. dr. Martin Buijsen
De voorgestelde wijziging van de Wet op de orgaandonatie (WOD) in verband met het opnemen van een actief donorregistratiesysteem (ADR) ligt momenteel bij de Eerste Kamer. Nadat het tegen alle verwachtingen in op 13 september 2016 door de Tweede Kamer werd aanvaard, is het nu aan de senatoren om te oordelen over het ...
Systematisch reflecteren over zorg: Evidence-based practice op basis van kennis, beleving en waarden
Prof. dr. Axel Liégeois
Voor een goede zorg is het essentieel dat de zorgverleners kritisch reflecteren over hun handelen en open staan voor mogelijkheden om op een andere of betere manier te handelen. Kritisch reflecteren over zorg is een onmisbaar element van kwaliteitszorg geworden. Zonder twijfel heeft evidencebased practice daar sterk...
Lichamelijkheid: een onderschatte factor binnen morele reflectie
Marjolein Tops
Een moreel beraad kan dienen om onderliggende waarden en normen te expliciteren wanneer er sprake is van morele nood of een moreel dilemma. Er bestaan hiertoe voornamelijk verbale methoden. De vraag is echter of deze methoden morele fricties in concrete zorgpraktijken voldoende vertegenwoordigen. Volgens verschillen...
Moreel beraad in de zorg
Gert Olthuis
Redactioneel door Gert Olthuis.
Leestafel
Smeenk F, Rutten H & Van de Laar E (red.). Toegewijde dokters: Waarom niet-medische competenties geen bijzaak zijn (Catharinareeks nr 6).
Leestafel
Legemaate J & Widdershoven G (red.). Basisboek Ethiek & Recht in de Gezondheidszorg.
Wat De Cirkel ons leert over de ethische grenzen aan leefstijlbeïnvloeding op de werkvloer
Jasper Zuure, MSc
‘De dokter lachte. ‘Eens in de twee weken. Dat is het wellness-aspect. Als je hier alleen komt als je je niet goed voelt kunnen we eventuele moeilijkheden niet vóór zijn. Bij tweewekelijkse controles bespreken we je eetpatroon en kijken we naar eventuele veranderingen in je algehele gezondheidstoestand. Dat is van b...
Het lijden onder ogen zien
Prof. Dr. Suzanne van de Vathorst
Wat is voltooid leven? Is het een symptoom van een maatschappij die jeugd waardeert en ouderdom bespot? Is het een natuurlijk laatste hoofdstuk in de biografie van oude mensen? Of is het een idee fixe van op autonomie gerichte individuen? In haar boek beschrijft en bespreekt Els van Wijngaarden de gesprekken die zij...
Empathie in psychotherapie: een noodzakelijke voorwaarde voor succes?
Dr. Elleke Landeweer
Verslag symposium Empathie en Emotie, in psychiatrie en filosofie, 9 mei 2016, georganiseerd door de Stichting Filosofie & Psychiatrie in samenwerking met de UVA.
Medische ethiek in de politiek
Dr. Vincent Kirkels, Dr. Maria van den Muijsenbergh
De verkiezingen zijn achter de rug wanneer u dit leest; de formatie is losgebarsten. Wat kunnen we verwachten van de verschillende partijen op het terrein van de ethiek van de gezondheidszorg? Hieronder verstaan we vraagstukken waarbij medisch ethische principes een rol spelen op individueel niveau of op collectief ...
Simulatieleren en morele vorming van verpleegkundigen: ethiekonderwijs 3.0
Dr. Bart Cusveller
Sinds de komst van de hogere beroepsopleiding tot verpleegkundige (1972) ondergaan de verplegende en verzorgende beroepen een gestage evolutie. Dat geldt niet alleen voor het bewustzijn van de eigen aard en waarde van zorgberoepen, maar ook de definitie van competenties, taken en rollen binnen het vakgebied. Het gaa...
Buurvrouwen - ethiek als Tom Poes
Redactie
In 'Uit de praktijk' wordt in elk nummer een waargebeurde casus besproken.
Neergeslagen in taal en observatie
Dienke Boertien
In de geestelijke gezondheidszorg is sinds begin jaren negentig het begrip herstel sterk in opkomst. Met het begrip herstel beogen cliënten van de ggz iets anders aan te duiden dan slechts de genezing van een psychiatrische aandoening; zij verwijzen naar een samenhangend proces van herstel van welbevinden en evenwic...
Postmortale radiologie en de betekenis van toestemming daartoe
Mr. drs. Wulphert Venderink, Dr. Jos Kole, Dr. Willemijn M. Klein
In april 2014 luidde de Nederlandse Vereniging voor Pathologie (NVVP) de noodklok over het dalend aantal klinische obducties in Nederland. De afname van het aantal inwendige lijkschouwingen baart zorgen omdat een klinische obductie een belangrijke toetsing is voor medisch specialisten. Een mogelijke oplossing ligt b...
Meer gespecialiseerde hulpverlening nodig na onbedoelde zwangerschap
Drs. Ward Biemans SJ STL
In het debat betoogde minister Schippers dat wat haar betreft de huisarts de bevoegdheid moet krijgen om de abortuspil voor te schrijven. Inmiddels heeft zij hiertoe een wetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer. Dit voorstel zou een verdere verruiming betekenen van de mogelijkheden om tot abortus over te gaan. In ...
Medische ethiek als strijdtoneel
Gert Olthuis
Redactioneel door Gert Olthuis.
Leestafel
Palfreman J. Hersenstormen. De ziekte van Parkinson en de raadselen van het brein.