Welkom

Afgelopen zomer luisterde ik naar de podcastserie Terwijl je weet, gemaakt door Max Boogaard en Joeri Bakker. In vier bijzonder boeiende afleveringen leer je hoe het is om dementie te hebben en hoe de omgeving daar op reageert. Ondertussen leer je ook over de sociale benadering van dementie die is ontwikkeld door on...

In dit nummer van TGE verwijst Maria van den Muijsenbergh naar CBS-cijfers waaruit blijkt dat de 20% rijkste Nederlanders zo’n kwart eeuw langer in goede gezondheid leeft dan de armste 20%. Dat laat zien dat er sprake is van forse, onrechtvaardige gezondheidsverschillen. 

Jaren geleden maakten Amerikaanse medisch-ethici een fascinerend boek over hun eigen ervaringen als kankerpatiënt (Dresser, 2012). Ze leerden er veelvuldig van. In de praktijk bleek autonomie bijvoorbeeld behoorlijk uitdagend. 

We kunnen niet meer om klimaatverandering heen. De opwarming van de aarde, stijging van de zeespiegel, extreme weersomstandigheden, de verdwijning van soorten werden al lang aangekondigd, maar worden nu steeds meer daadwerkelijk merkbaar om ons heen voor iedereen. We staan voor een enorme opgave: klimaatverandering ...

In de even huiveringwekkende als virtuoze roman Corpus delicti (2009) schetst Juli Zeh een samenleving waarin elke burger verplicht is gezond te leven en daardoor gelukkig te zijn. Ziek zijn wordt beschouwd als een misdaad waarvoor iemand zal moeten boeten. Eigen schuld. 

Bij de ethische beschouwing van Ghislaine van Thiel en Féline Scheijmans in dit nummer van TGE (p.30) moest ik denken aan het hedendaagse pleidooi voor passende zorg (zie ZiN/NZa, 2020). Het artikel bespreekt de zogenaamde Pakketsluis – een beleidsmaatregel die de toelating van dure geneesmiddelen in het basispakket...

Eén van de grondleggers van de Nederlandse medische ethiek, Paul Sporken, beschouwt ‘authentieke humaniteit’ als de basisnorm van ethiek (Sporken, 1972). Het is de taak van de ethiek om de inhoud van menselijkheid in allerhande situaties zodanig te verhelderen dat zij richting kan geven aan ons handelen. Humaniteit ...

Diversiteit en inclusiviteit in de gezondheidszorg zijn belangrijk. Dat is een breed gedragen visie. Het ontwikkelen van een diverse en inclusieve (gezondheids)organisatie staat op vele agenda’s, is onderwerp van beleidsdagen en komt terug in visies en missies van gezondheidsinstellingen. Maar wat nu precies deze co...

Wie de analyse van Piemonte (2018) leest over hoe het Amerikaanse medisch onderwijs dokters vormt en waar het misgaat, zit middenin een urgente discussie. Die discussie behelst de vraag hoe we gezondheidszorg menselijk kunnen houden in tijden waarin het beeld van geneeskunde als objectieve, technische en op natuurwe...

Wie de laatste maanden het nieuws heeft gevolgd, weet dat abortus volop in de belangstelling staat. De discussie in de Verenigde Staten over dit onderwerp is hoog opgelopen en enorm gepolariseerd. Het debat is ingekaderd in termen van ‘pro-life’ of ‘pro-choice’, waar de ene groep de absolute beschermwaardigheid van ...

Dankzij antropologen en sociologen weten we dat ons lichaam verre van een vanzelfsprekend gegeven is (Moore & Casper, 2015; Shaw, 2015). Neem bijvoorbeeld de wijze waarop we omgaan met lichaamsvocht zoals bloed, speeksel, zweet, urine, ontlasting, tranen, enzovoort (zie Moore & Casper, p.72). Al deze verschillende v...

Terwijl het virus in het najaar van 2021 opnieuw bezig is met een stevige comeback, organiseerde de Vereniging voor Filosofie en Geneeskunde (VFG) een jaar geleden haar jaarcongres onder de titel “Filosofie van het Virus”. De coronacrisis dwingt ons voortdurend tot urgente inspanningen en maatregelen die de hele sam...

Al eerder publiceerde TGE (nr.2, 2020) onder de noemer Ethiekondersteuning – zorgethische perspectieven een serie artikelen die zijn ontstaan binnen de module ‘Ethische competenties in zorg- en welzijnsorganisaties’, die onderdeel is van de master Zorgethiek (Universiteit voor Humanistiek). Een opvallende bijdrage a...

Een groep Canadese onderzoekers vroeg jaren geleden aan een panel van bioethici wat de grootste gezondheidsethische uitdagingen zijn voor patiënten en hun families (Breslin et al, 2005). Daar rolde een intrigerende top tien van uitdagingen uit. Zeker drie van die tien uitdagingen hadden betrekking op besluitvorming ...

Terwijl het kabinet zich ten aanzien van het beleid om de coronacrisis te bestrijden laat adviseren door een Outbreak Management Team (OMT) met artsen, infectiologen, virologen en microbiologen, is het maatschappelijk debat over de crisis en de genomen maatregelen toch vooral een ethisch debat. In dit themanummer va...

De Vereniging voor Filosofie en Geneeskunde (VFG) organiseert ieder jaar in de herfst een congres over filosofische thema’s in de gezondheidszorg. Dit themanummer verschijnt in aansluiting op het congres, dat op zaterdag 9 november 2019 plaatsvond in het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch, met als thema de vraag: ...

Alleen samen krijgen we corona onder controle”. Met deze spreuk wil onze regering haar burgers bewegen de preventieve maatregelen na te leven om de COVID-19 infectie te beteugelen. Tegelijkertijd is de inherent menselijke wens om samen te zijn − van studentenfeesten tot barbecues en religieuze bijeenkomsten − de oor...

Op het moment dat dit nummer van TGE verschijnt, is het bijna vier maanden geleden dat de eerste besmetting met het coronavirus werd vastgesteld in Nederland. De snelle verspreiding van het virus en het beleid om de pandemie in te dammen hebben een enorme impact. In meerdere opzichten was de ethiek van de gezondheid...

Redactioneel bij TGE nr. 1, jaargang 30, 2020

Eten is niet alleen voeding. Wat wij eten, hoe wij eten, met wie wij eten en wat wij erbij denken en doen als wij eten of niet eten, het hangt samen met onze geschiedenis, onze cultuur, ons zelfbeeld en onze identiteit. Zeg mij wat u eet, en ik zal u zeggen wie u bent.

Er is grote zorg om kinderen van ouders met een alcoholafhankelijkheid. De zorg voor deze gezinnen is zeer complex, en hulpverleners ervaren vaak ethische dilemma’s. Dit themanummer behandelt dit onderwerp in verschillende artikelen en is samengesteld door gastredacteuren Anke Snoek en Dorothee Horstkötter.

Dat moreel beraad in de praktijk van de zorg in rap tempo aan populariteit gewonnen heeft, is al vaker geconstateerd op deze plek. Dat rappe tempo geldt evenzeer voor het onderzoek naar moreel beraad. Een recente review van de literatuur over de impact die moreel beraad kan hebben in de klinische praktijk vatte 25 e...

Redactioneel van hoofdredacteur dr. Gert Olthuis

Redactioneel bij het themanummer 'Macht, Gezondheid en Politiek'

Redactioneel

Redactioneel door hoofdredacteur Gert Olthuis.

Redactioneel door Carlo Leget, en Joke Lemiengre.

Redactioneel door Eric van de Laar en Gert Olthuis.

Redactioneel door Gert Olthuis.

Redactioneel door Gert Olthuis.

Redactioneel door Gert Olthuis.

Redactioneel door Gert Olthuis en Steven Dorrestijn.

Redactioneel door Gert Olthuis.

Redactioneel door Gert Olthuis.

Redactioneel door Jenny Slatman en Wendy Kieboom.

Redactioneel door Gert Olthuis.