Welkom
Welkom op de website van het Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek. TGE stelt zich ten doel de kwaliteit van de morele bezinning op actuele veranderingen binnen de gezondheidszorg te bevorderen. Verschillende invalshoeken, benaderingen en levensbeschouwingen komen aan bod.
Publiceren in TGE?
Bekijk de auteursrichtlijnen
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactieRedactioneel themanummer ‘Ik eet, dus ik ben’
Eric van de Laar, Ingeborg Engelberts en Gert Olthuis
Eten is niet alleen voeding. Wat wij eten, hoe wij eten, met wie wij eten en wat wij erbij denken en doen als wij eten of niet eten, het hangt samen met onze geschiedenis, onze cultuur, ons zelfbeeld en onze identiteit. Zeg mij wat u eet, en ik zal u zeggen wie u bent.
Vervreemding en voedselvaardigheden
Michiel Korthals
Het is belangrijk aandacht te schenken aan gezondheid bij voeding, maar gezondheid dient absoluut niet de allesoverheersende waarde te zijn. Goed eten, de daarbij horende voedselvaardigheden en goed leven worden geschaad door een overmatige aandacht voor gezondheid.
Blankaart en Bontekoe: Smaak, Geneeskunde en Gezondheid in de Lage Landen rond 1700
Marieke Hendriksen
In de vroegmoderne geneeskunde rond 1700 speelde diëtiek of voedingsleer ook al een belangrijke rol. Er waren weinig effectieve geneesmiddelen en gezondheidszorg voorhanden, dus voeding was belangrijk voor het behoud en herstel van de gezondheid voor alle lagen van de bevolking. In dit artikel wordt betoogd dat smaa...
Gezondheidsadvies en het goede leven. Spelregels voor leefstijlgeneeskunde
Eric van de Laar en Nico Debets
Dat je voedings- en beweegpatroon van invloed zijn op je gezondheid is de meeste mensen bekend. Wie structureel te veel eet en te weinig beweegt loopt een grotere kans op hart- en vaatziekten, diabetes en andere gezondheidsklachten. Tot voor kort was er weinig directe bemoeienis van artsen met leefstijlpatronen. Maa...
Vasten gedurende de Ramadan en het omgaan met gezondheid, ziekten en dood binnen de Islam
Saïda Aoulad Baktit en Karin van der Heijden
Een interview met Saïda Aoulad Baktit, als Islamitisch geestelijk verzorger en Intercultureel consulent verbonden aan het Radboudumc in Nijmegen.
Aandacht proef je
Ingrid Neijnens en Ellen Rouwet
Aandacht en eetgedrag zijn nauw met elkaar verbonden. Wat gebeurt er als we op een meditatieve manier stilstaan bij de betekenis en smaak van eten? En kan aandacht helpen in de strijd tegen overgewicht? Aandacht voor voeding is in. Kijk maar eens hoeveel kookprogramma’s er op televisie zijn.
'Super size me': ingrijpen of loslaten?
Guido Camps en Hilde Buiting
Het is inmiddels 15 jaar geleden dat filmmaker Morgan Spurlock zichzelf ziek at aan fast food in zijn documentaire 'Super Size Me' (2003). Die documentaire betrof een zelfonderzoek naar de schadelijke effecten van fastfood: 30 dagen lang at Spurlock drie maaltijden bij de McDonald's, stopte met sporten, en beperkte ...
Eten is zoveel meer dan alleen zorgen dat je niet dood gaat!
Phyllis den Brok
We kennen allemaal wel het begrip Positieve Gezondheid: niet de ziekte, maar een betekenisvol leven van mensen staat daarin centraal. Regie en zeggenschap houden over de kleine dingen in het dagelijks bestaan dragen bij aan een kwalitatief waardevol leven. Denk maar aan het zelf kunnen bepalen wanneer je naar bed ga...
Leestafel 'Gedaanteverwisselaars' van Gavin Francis
Karin Janssen van Doorn
Leestafel 'Ethiek van praktijkgericht onderzoek'
Jan Jukema
Leestafel 'De verhuizing van de verzorgingsstaat'
Eline ten Dam
Leestafel 'De ontdekking van kwaliteit' en Leestafel 'Het goede leven en de vrije markt
Elleke Landeweer, Gert Olthuis
Inhoudsopgave TGE 29 nr. 3, 2019
TGE
De ethiek van de autonomie van ouders met een verslaving
Anke Snoek en Dorothee Horstkötter
Er is grote zorg om kinderen van ouders met een alcoholafhankelijkheid. De zorg voor deze gezinnen is zeer complex, en hulpverleners ervaren vaak ethische dilemma’s. Dit themanummer behandelt dit onderwerp in verschillende artikelen en is samengesteld door gastredacteuren Anke Snoek en Dorothee Horstkötter.
Ouders met problematisch middelengebruik: twee ethische kaders om de zorg vorm te geven
Anke Snoek en Dorothee Horstkötter
Er is grote zorg om kinderen van ouders met een verslaving. Uit onderzoek blijkt dat deze kinderen op latere leeftijd vaak een lager welzijn ervaren dan kinderen van niet verslaafde ouders. Echter, bij het vormgeven van de zorg aan deze gezinnen lopen hulpverleners geregeld tegen morele dilemma’s aan.
Voorkomen is beter dan uit huis plaatsen. 'Nu Niet Zwanger' helpt ongeplande, ongewenste zwangerschappen te voorkomen bij kwetsbare mensen
Laura Rust en Connie Rijlaarsdam
Kwetsbare mensen met een combinatie van complexe problemen worden in Nederland ondersteund door verschillende organisaties en op veel gebieden: financiën, huisvesting, bij verslaving of psychische problemen. Maar waar het gaat om kinderwens wordt het gesprek in de praktijk door hulpverleners nauwelijks aangegaan en ...
Schade doen of nalaten voordeel te geven: een nieuwe ethiek van de zwangerschap
Elselijn Kingma en Fiona Woollard
Ongezond gedrag van zwangere vrouwen wordt vaak geduid als het schaden van hun toekomstige kind. Hiermee valt hun gedrag automatisch in de meest verwerpelijke en bestrafbare morele categorie: dat van schade doen aan een ander. De classificatie ‘schade doen’ in de zwangerschap is zelden tot nooit toepasbaar, mede doo...
'Als je iets als een conflict neerzet, dan komt er nooit een oplossing.' Gesprek met Martine de Vries
M. de Vries, G. Olthuis, A. Snoek
Kinderarts en ethicus Martine de Vries van het Leids Universitair Medisch Centrum accepteerde afgelopen jaar het hoogleraarschap ‘Normatieve aspecten van de geneeskunde’. In 2012 promoveerde ze op een proefschrift over het morele landschap van de pediatrische oncologie. Gert Olthuis en Anke Snoek spraken met haar.
Uit de praktijk: casus en commentaren
A. Snoek, D. Horstkötter, M. Eijzenbach, M. van der Meer-Jansma, G. Antonio
Casus 'Ik had liever eerder hulp gehad. Hadden we eerder gelukkig kunnen zijn.'
Gevolgd door een ethisch commentaar, een commentaar uit de jeugdzorg en een commentaar uit de verslavingszorg.
Moeders van anderen: de steunende werking van verhalen
Lidwien Raaphorst
In 'Moeders van anderen' beschrijft Myrthe van Doornik het opgroeien van twee zusjes, Nico en Kine, bij hun alcoholistische moeder, Nora. Het is een universeel, krachtig verhaal dat steun kan bieden aan lotgenoten, tegelijk kan het professionals en naasten een belangrijk beeld geven van hoe het is om op te groeien m...
Alle moeders zijn wat
Kira Wuck
Gedicht van Kira Wuck dat ze schreef op verzoek van Trouw in aanloop naar de Boekenweek van 2019, dat als thema had: ‘De moeder de vrouw’.
Chocomel en wijn. Over 'Alle moeders zijn wat' van Kira Wuck
Anne-Fleur van der Meer
In het gedicht ‘Alle moeders zijn wat’ thematiseert Kira Wuck wat in haar werk vaker aan de orde komt: niet-alledaagse familiaire verhoudingen en precaire momenten in het gezinsleven. Anne-Fleur van der Meer bespreekt op welke manier de thematiek van verslaafde ouders in Wucks gedicht verwerkt is.
Leestafel Lam
Anke Snoek
Bespreking van het boek "Risicokind of evenwichtskunstenaar? Kind zijn ondanks een moeilijke thuissituatie".
Leestafel Pieters en Widdershoven (red.)
Gert Olthuis
Bespreking van het boek "Basisboek Filosofie en Geschiedenis van de Gezondheidszorg".
Leestafel Nunez Mahdi et al.
Maria van den Muijsenbergh
Bespreking van het boek "Interculturele communicatie in de zorg" van Nunez Mahdi et al., door Maria van den Muijsenbergh.
Wat vraagt het tragische van ons? Nawoord van Martijn Rozing
Martijn Rozing
In zijn reactie op mijn artikel plaatst Olsman een aantal kritische kanttekeningen bij mijn betoog die te maken hebben met het gebruik van een aantal begrippen. Hoewel ik de genoemde begrippen rationalisering en beheersing slechts terloops noem, begrijp ik het punt dat Olsman probeert te maken.
Tragiek in de zorg. Reactie op het artikel van Martijn Rozing
Erik Olsman
In zijn artikel ‘Tragiek in het moreel beraad, een zorgethische reflectie’ stelt Rozing kritische vragen bij de manier waarop tragiek in huidige vormen van moreel beraad aan de orde komt. De medische zorg, met haar nadruk op rationalisering en beheersing, vormt de tegenstander in zijn betoog.
Tragiek in het moreel beraad, een zorgethische reflectie
Martijn Rozing
Binnen de ziekenhuiszorg worden zorgprofessionals regelmatig met tragische situaties geconfronteerd. Situaties waarin de vraag ‘wat is goede zorg?’ onder druk komt te staan en waarin geëigende manieren van werken niet toereikend zijn of zelfs vormen van lijden toebrengen. In dit artikel wordt nagegaan op welke manie...
Inhoudsopgave TGE jaargang 29, nr. 2, 2019
Moreel beraad - impact en tragiek
Gert Olthuis
Dat moreel beraad in de praktijk van de zorg in rap tempo aan populariteit gewonnen heeft, is al vaker geconstateerd op deze plek. Dat rappe tempo geldt evenzeer voor het onderzoek naar moreel beraad. Een recente review van de literatuur over de impact die moreel beraad kan hebben in de klinische praktijk vatte 25 e...
Evaluatie van moreel beraad in de ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking - een exploratieve studie
Maaike Hermsen, Sanne Gruyters, Sietske Tanis-de Best & Diana Rodenburg
Binnen zorgorganisaties wordt in toenemende mate gezocht naar adequate werkwijzen die professionals ondersteunen bij het omgaan met morele vragen door het vergroten van hun reflectieve vaardigheden. In deze exploratieve studie wordt antwoord gezocht op de vraag of moreel beraad een werkwijze is die professionals, we...
Aanraking van cliënten binnen de geestelijke verzorging: een reflectie vanuit zorgethische invalshoeken
Corrie Roeper
Mag een geestelijk verzorger een cliënt aanraken tijdens een begeleidingsgesprek? Iemand even aanraken kan soms troost of bevestiging geven, maar er bestaat een risico dat het als niet integer, ongepast of verwarrend wordt ervaren. In dit artikel wordt dit nagegaan aan de hand van een praktijkvoorbeeld van een herme...
Moederschap en geboorte: relationaliteit als alternatieve ethische benadering
Inge van Nistelrooij en Rodante van der Waal
In de gezondheidszorg en ethiek rondom zwangerschap en geboorte is de aandacht vaak gefocust op het kind (..) Minder aandacht krijgen echter de ethische en existentiële kwesties die te maken hebben met de moeder, haar beleving, haar transitie naar moederschap.
Interprofessionele ethiek in de gezondheidszorg
Jos Kole
Het is persoonsgerichte zorg dat de klok slaat in de gezondheidszorg. Wie van persoon verandert in patiënt en in handen van de gezondheidszorg belandt, loopt echter niet zelden het risico 'gefragmenteerd' te raken en gevangen in de ketens en netwerken van meer of minder goed samenwerkende zorgprofessionals.
Probeer ...