Welkom

Een cartoon is geen strip bestaand uit meerdere kaders die samen een verhaal vormen. Het is ook geen illustratie die fungeert als aanvulling op geschreven tekst. De kracht van een cartoon is zijn zelfstandige zeggingskracht. 

Wie de laatste maanden het nieuws heeft gevolgd, weet dat abortus volop in de belangstelling staat. De discussie in de Verenigde Staten over dit onderwerp is hoog opgelopen en enorm gepolariseerd. Het debat is ingekaderd in termen van ‘pro-life’ of ‘pro-choice’, waar de ene groep de absolute beschermwaardigheid van ...

Wat is het goede? De alledaagse praktijk neemt binnen de zorgethiek een belangrijke plaats in als het gaat om het beantwoorden van deze vraag. Immers, in deze concrete zorgpraktijk ontstaat morele kennis over dat wat ‘het goede’ is (Leget, Van Nistelrooij & Visse, 2017; Ruddick, 1995; Urban-Walker, 2007). Een manier...

Gezondheidswetenschapper en filosoof prof. dr. Marianne Boenink is sinds 1 augustus 2020 werkzaam als hoogleraar Ethiek van de gezondheidszorg aan het Radboudumc en de Radboud Universiteit te Nijmegen. In haar vakgebied, de techniekethiek, worden kritische vragen gesteld over de wenselijkheid van nieuwe technologieë...

Janneke wordt voor de dertigste keer opgenomen op een bewaakte afdeling (medium care of intensive care) van een academisch ziekenhuis in verband met een tentamen suïcide. Ze is in de psychiatrie bekend met niet-aangeboren hersenletsel (NAH), gedragsproblemen en chronische suïcidaliteit. De zelfmoordpogingen variëren...

In dit artikel lichten we het belang van het vervrouwelijken van het gelaat van transgender vrouwen ter behandeling van genderdysforie toe, om vervolgens te beargumenteren waarom het huidige bekostigingsmodel voor deze behandeling achterhaald is.

Maximale nabijheid met behoud van distantie – dat was de leidraad die mij begin jaren tachtig in de opleiding tot geestelijk verzorger werd voorgehouden. Ik heb daar een blijvend onderscheid aan ontleend. Het gaat in hulpverlening om het realiseren van een vertrouwensrelatie. Belangrijkste instrument om mensen bij t...

Filosoferen over vriendschap, hoe doe je dat? In zijn boek Doodgewone vrienden. Nadenken over vriendschap is dat de eerste vraag die Paul van Tongeren zichzelf stelt. Hoe ‘denk’ je over vriendschap? En, verschillen wetenschap en filosofie hierin? Hoewel ik binnen de medische en psychosociale literatuur mijn best moe...

De Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België (KMSKB) in Brussel is zowel het oudste als het drukstbezochte museum van het land. Jaarlijks bezoeken ruim een miljoen mensen de KMSKB. Verreweg de meeste bezoekers zijn toeristen; zij bezoeken de tijdelijke tentoonstellingen, de vaste collectie of willen iets zien...

Op 25 november 2021 promoveerde dr. Sonja Repelaer van Driel aan de Universiteit Leiden op haar proefschrift getiteld Buiten Bereik. Voor deze rubriek stelde redactielid dr. M. Caroline Vos haar een aantal vragen over haar proefschrift.

Het boekje Dementie van Binnenuit trekt de aandacht door de kwaliteit van de uitgave: de portretten die schilder William Utermohlen van zichzelf schilderde in de jaren dat hij dementeerde, grijpen de lezer bij de strot. Ook de inhoud van het boek is aangrijpend.

Dat velen ‘cocreatie’ hoog op hun ‘jeukwoordenlijst’ hebben staan, heeft Myrrhe van Spronsen (neurowetenschapper, kunstenaar en ervaringsdeskundige) en Jim van Os (hoogleraar psychiatrie) er niet van weerhouden het centraal te stellen in We zijn God niet (2021).

In het boek Anatomie van de patiënt onderzoeken de auteurs wie of wat een patiënt is, waarbij ze uit willen gaan van het narratief van die patiënt.

Dankzij antropologen en sociologen weten we dat ons lichaam verre van een vanzelfsprekend gegeven is (Moore & Casper, 2015; Shaw, 2015). Neem bijvoorbeeld de wijze waarop we omgaan met lichaamsvocht zoals bloed, speeksel, zweet, urine, ontlasting, tranen, enzovoort (zie Moore & Casper, p.72). Al deze verschillende v...

Nieuwe epigenoomtechnologieën bieden in potentie de mogelijkheid om snel en betrouwbaar het gehele epigenoom te screenen op risicofactoren voor verschillende typen kanker. Daarmee kunnen bevolkingsonderzoeken naar kanker in de toekomst mogelijk worden verbeterd. Het epigenoom kan echter ook moreel gevoelige informat...

In 1966 vond in Nederland de eerste niertransplantatie plaats. In de decennia daarna probeerden particuliere organisaties zoals de Nierstichting en (semi-)overheidsinstanties zoals de Nederlandse Transplantatie Stichting het grote publiek te overtuigen van het belang van postmortale orgaandonatie. Er werd gediscussi...

In zijn artikel focust Schenderling zich met name op de negatieve visie op orgaandonatie, met zes anti- en twee pro-donation reaction patterns. Het is belangrijk om deze kritiek serieus te nemen. Enerzijds om te reflecteren op de vraag of we orgaandonatieprocedures dienen te continueren, anderzijds om te achterhalen...

De reactie van Jan Bollen is een mooie aanvulling op mijn artikel. Het is goed om de feitelijke procedure rond orgaandonatie zo nauwkeurig mogelijk te beschrijven om verwarring bij potentiële donoren en ontvangers te voorkomen. Eén ding wil ik graag rechtzetten. In het artikel beschrijf ik hoe een bepaalde groep cri...

Sportartsen worden in de sportmedische praktijk geregeld geconfronteerd met de hulpvraag van een geblesseerde sporter om een pijnstillende behandeling, waardoor de sporter inzetbaar kan blijven in zijn of haar sport. Op de langere termijn kan sporten met pijnstilling echter leiden tot meer pijn en fysieke beperking ...

Het artikel van Schoots en Leget is een uitstekende, genuanceerde aanvulling op een doorgaans sterk object-gerichte praktijk met een versmallende blik. In de opgevoerde casus staat meer op het spel dan een belangrijke wedstrijd. Dit wordt glashelder. De nagestreefde versmelting van de verstaanshorizon van sportarts ...

We hebben met plezier en instemming kennis genomen van de sportfilosofische overwegingen bij de besproken casus en methode voor sportmedisch morele dialoog. Wij zijn ons zeer wel bewust van de manier waarop de economisch-utilitaristische context van de moderne sport het leven van een topsporter/patiënt bepaalt. 

In dit boek richt Chris Gastmans zich vooral tot zorgverleners, die hij voor ogen houdt dat de zorg rekening moet houden met zowel de kwetsbaarheid van mensen als met hun waardigheid. De waardigheid is wat hem betreft de kern van de zorg, het ‘ethisch kompas’ voor zorgverleners is dan ook ‘de menselijke waardigheid ...

“De cursus gaat over geluk bij Aristoteles. De locatie is schitterend. Zou jij kunnen? Zou jij zin hebben?” Niet veel later stapt Marc van Dijk (journalist, kinderboekenschrijver en kunstenaar) in het vliegtuig naar Kreta om een week lang te kunnen luisteren, praten en schrijven met de nieuwe Denker des Vaderlands, ...

Wie dacht dat de stroom aan euthanasieboeken na een halve eeuw debat in Nederland zo stilaan zou verdrogen, vergist zich. Recent kwamen twee nieuwe boeken uit: een abstract rechtsfilosofische verhandeling over het recht op zelfbeschikking en een bundel concrete ervaringsverhalen van mensen wiens naaste koos voor eut...

Op 11 november 2020 promoveerde dr. Verna Jans aan de Universiteit Maastricht op haar proefschrift getiteld From Lab to Fertility Clinic - The Welfare of the child and the ethics of introducing new reproductive technologies. Voor deze rubriek stelde redactielid dr. M. Caroline Vos haar een aantal vragen over haar pr...

Narratieve verantwoording (‘tellen en vertellen’) draait om het idee dat verhalen de authentieke beleving van de kwaliteit van zorg laten zien. Beleving die niet uit de gebruikelijke verantwoordingscijfers gehaald kan worden. Het verschil tussen de leefwereld van cliënten en de systeemwereld van professionals staat ...

Morgen wordt alles beter geeft uitgebreid aandacht aan de nieuwe mogelijkheden van gentechnologie, zoals Niet-Invasieve Prenatale Tests (NIPT), gene editing, de verbetering van de mens, enzovoort. De belofte om hierbij ook de nodige aandacht te schenken aan langzame vragen, maken de auteurs ook hard. 

De dood bespreekbaar maken: het is de missie van de schrijvers van ‘Ik weet niet wat ik zeggen moet…’ In hun handzame boek vol praktische tips is dat ook precies wat ze doen – de dood, verlies en rouw bespreekbaar maken – ook voor mensen die geen idee hebben hoe dat moet. Met handreikingen, voorbeeldgesprekken en ze...

Terwijl het virus in het najaar van 2021 opnieuw bezig is met een stevige comeback, organiseerde de Vereniging voor Filosofie en Geneeskunde (VFG) een jaar geleden haar jaarcongres onder de titel “Filosofie van het Virus”. De coronacrisis dwingt ons voortdurend tot urgente inspanningen en maatregelen die de hele sam...

De titel van dit artikel is een woordspeling op Charles Rosenbergs bekende essay ‘What is an epidemic?’ (1989), waarin medisch historicus Rosenberg stelt dat epidemieën over het algemeen verlopen volgens steeds terugkerende sociaal-culturele patronen. Het volgt dat we een epidemie voornamelijk moeten zien als een ma...

27 februari 2020: tijdens een speciale uitzending van de NOS over het coronavirus krijgt Minister Bruins een briefje in de hand gedrukt. De eerste bevestigde Covid-patiënt is die middag opgenomen in het Elisabeth Tweesteden ziekenhuis in Tilburg. 3 maart 2020: tijdens een bijeenkomst over het verkennen van samenwerk...

Een steeds terugkerende maatschappelijke discussie is het invoeren van een vaccinatieplicht. Deze discussie krijgt een grotere lading bij (de dreiging van) ziekte-uitbraken, zoals bij de uitbraak van COVID-19, en raakt meer op de achtergrond zodra deze onder controle zijn (Willems e.a. 2009, 1305). Onlangs verschene...

Professor Tamar Sharon is co-directeur van iHub, een interdisciplinair onderzoekscentrum van de Radboud Universiteit dat zich richt op digitale technologie en publieke waarden. Hoofdredacteur Gert Olthuis sprak met haar onder andere over de gevolgen van digitalisering op de maatschappij en de gezondheidszorg.