Welkom

Haak N van den. De machinemens. De machinemetafoor in de geneeskunde en in het denken over ziekte en gezondheid.

Canters N & Meira-Kochetkova T. ZorgBasics Ethiek.

Redactioneel door Gert Olthuis.

‘De vervuiler betaalt’; meer premie bij ongezond gedrag lijkt op het eerste gezicht wellicht rechtvaardig, maar aan een dergelijke differentiatie in premie op basis van leefstijl kleven allerlei ethische bezwaren. In dit artikel worden enkele belangrijke bezwaren uiteengezet.

Bij een dreigende vroeggeboorte van een extreme prematuur staan betrokkenen voor de keuze tussen het na geboorte wel of niet actief
opvangen van het kind. Een derde scenario lijkt echter ook mogelijk: een afwachtend beleid, waarbij de behandelbeslissing tot na de geboorte wordt uitgesteld. Aan dit scenario zitten vo...

Professor dr. Marcus Düwell is vanaf 2002 werkzaam aan de universiteit Utrecht. Hij heeft eerder 10 jaar gewerkt als coördinator en adjunct directeur van het ethiek instituut in Tübingen. Redactielid Elleke Landeweer ging bij hem langs.

In 'Uit de praktijk' wordt elke editie een waargebeurde casus besproken.

Over de thematische wetsevaluatie ‘Zelfbeschikking in de zorg’. Het is een ambitieus project geweest, uitgevoerd door een breed samengestelde onderzoeksgroep, waarvan het resultaat waardering verdient. Of het ook verder helpt, is een vraag die niet zomaar is te beantwoorden.

Op 24 februari vond het jaarsymposium van de Nederlandse Vereniging voor Bioethiek plaats, met als centrale vraag: wat is de bijdrage van ethiek in de wetsevaluaties? Zowel ethici als niet-ethici probeerden hierop een antwoord te formuleren. Hieronder een kort verslag.

Boekbespreking van 'Ziek van gezondheid. Voor elk probleem een pil?' van I. Devisch.

Over 'Gloed' van Sándor Márai.

Boekbespreking van 'Ethics, Health Policy and (anti-)Aging: Mixed Blessings' van M. Schermer & W. Pinxten.

Oderwald A, Neuvel K &Tilburg W van (red.). Het verwarde brein. Hersenziekten in fictie.

Wobbes Th & Muijsenbergh M van den (red.). Genoom bewust. Belasting of belofte?

Ippel P. De binnenkant. De praktijk van recht en ethiek in de psychiatrie.

Solomon A. Far from the Tree: Parents, Children and the Search for Identity.

Redactioneel door Gert Olthuis.

Vanuit een genetisch deterministische denkwijze zal inzage in ons genoom het menselijke bestaan in hoge mate voorspelbaar maken. De film Blueprint (2003) lijkt daarin in eerste instantie mee te gaan: een kind wordt verwekt louter en alleen met de bedoeling om een onvoltooid levensproject alsnog te continueren. Uitei...

Het mensbeeld van de transformerende geneeskunde heeft zijn wortels in de verlichting. Het is een beeld van de mens die zelf over zijn leven en lichaam beschikt, die zijn lichaam als maakbaar ziet en die naar verbetering streeft. Aan de hand van de discussie over mensverbetering (human enhancement) wordt dit mensbee...

Enerzijds proclameert de hedendaagse palliatieve zorg een holistisch mensbeeld. Anderzijds is in de zorgpraktijk en het wetenschappelijk onderzoek de aandacht voor de lichamelijke dimensie het grootst en het meest sterk ontwikkeld. In deze bijdrage wordt de spanning tussen beide paradigma’s en bijbehorende mensbeeld...

In deze bijdrage betoogt dr. Wim Dekkers dat het huidige mensbeeld in de geneeskunde veel minder filosofisch is onderbouwd dan dat van de antropologische beweging. Daarnaast plaatst hij enkele kritische kanttekeningen bij de eenzijdige nadruk die tegenwoordig wordt gelegd op autonomie en onafhankelijkheid.

In het voetspoor van fenomenologie en antropologische geneeskunde heeft Wim Dekkers de mens in de geneeskunde centraal gesteld in onderwijs en onderzoek. Dat was noodzakelijk omdat de vooruitgang van de medische wetenschap in de tweede helft van de vorige eeuw een reductionistische benadering van de mens met zich me...

Wanneer we ons afvragen welke mensbeelden we er impliciet op na houden in de gezondheidszorg, lijken we onszelf eenzijdig te identificeren met patiënten en vergeten we zomaar professionals. Maar ook hen is natuurlijk niets menselijks vreemd.

Boekbespreking van 'Beter. Over ethiek en gezondheidszorg' van Mary Biezeman-Roest.

Martien Pijnenburg

Redactioneel door Gert Olthuis.

Responsiviteit is van cruciale betekenis in zorg als praktijk. Het doel van deze studie is het geven van een empirische beschrijving van de respons van somatische verpleeghuis-bewoners op dagelijkse zorg. Uit het onderzoek komt naar voren dat responsiviteit zich toont in: waardering uiten, het geven van aanwijzingen...

Dit onderzoek verkent de normatieve idealen van huisartsen in de ouderenzorg en hoe deze in de praktijk gestalte krijgen. Hiertoe zijn 18 huisartsen geïnterviewd. De geïnterviewden zeiden de keuzevrijheid van de patiënt centraal te stellen. Uit de praktijkvoorbeelden
bleek echter dat de huisarts voortdurend een bala...

Reactie van drs. Andrea Ruissen, arts in opleiding tot psychiater en wetenschappelijk onderzoeker, GGZ inGeest op het stuk over medische besluitvorming door Sytske van Bruggen et al.

Tien jaar geleden werd het Haagse Centrum voor Ethiek en Gezondheid (CEG) opgericht. Dat werd in oktober 2013 gevierd. TGE sprak in de aanloop naar de festiviteiten met CEG-coördinator Alies Struijs en gynaecoloog Didi Braat, vice-voorzitter van zowel het CEG als de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg.

In 'Uit de praktijk' wordt elke editie een waargebeurde casus besproken.

Als AIOS huisartsgeneeskunde val je middenin een onbekende situatie die al langere tijd gaande is. Veel tijd om je in de situatie te verdiepen is er niet; vaak is het alleen mogelijk om snel het dossier te lezen. Na lezing van het dossier en contact met de vader heeft de AIOS een eerste voorlopige indruk van de situ...

De door deze huisarts in opleiding (‘AIOS huisartsgeneeskunde’) beschreven casus kent vele aspecten, vele waarvan wij als lezer niet op de hoogte zijn. Deze reactie is dus onderhevig aan speculatie. Desondanks kan de heldere vraag aan het eind eenvoudig beantwoord worden.

Vaak houden ouders na echtscheiding beiden het ouderlijk gezag. Ouders zijn dan beiden wettelijk vertegenwoordiger en voor behandeling van een kind onder de zestien jaar is toestemming van beide ouders noodzakelijk. Vanaf twaalf jaar komt het kind daarin een eigen rechtspositie toe en beslissen ouders (in beginsel) ...

Soms krijgen kwetsbare patiënten behandelingen die niet meer in hun belang zijn; soms is er zelfs sprake van een vergroting of verlenging van het lijden. Terugkijkend is het vaak duidelijk dat een ingreep beter achterwege had kunnen blijven.

Reactie van dr. Norbert Steinkamp op de discussiebijdrage van Nel Bartlema, 'Een nomadisch bestaan voor moreel beraad'.