Welkom

In 'Uit de praktijk' wordt in elk nummer een waargebeurde casus besproken.

De ‘participatiesamenleving’ en het transitiebeleid dat daarop is geënt, verwachten van de burgers dat zij verantwoordelijkheid nemen voor hun leven, hun directe leefomgeving en de bredere maatschappij. Ook van oudere mensen wordt verwacht dat zij de ‘regie’ nemen
en houden, en zelf richting geven aan hun leven.

Op 13 februari jl. stemde de Eerste Kamer in met de nieuwe donorwet. Onder deze wet zal "geen bezwaar" worden geregistreerd als men niet kenbaar heeft gemaakt of men al dan niet orgaandonor wil zijn. Als men straks als niet bezwaarhebbende geregistreerd staat in het donorregister, moeten familieleden in principe acc...

In 2009 is in de Isala klinieken in Zwolle nieuw beleid ten aanzien van ethiek in gang gezet. De methode moreel beraad was in die tijd in opkomst, en het voorstel van de commissie ethiek was dat deze methode ziekenhuisbreed toegankelijk zou worden. De professionals zelf zouden worden toegerust om antwoorden te zoeke...

Als er ergens vraag is naar verbetering dan is dat wel in de geestelijke gezondheidszorg (ggz). In de afgelopen decennia zijn er voortdurend reorganisaties geweest in de hoop de kwaliteit van zorg te verbeteren en/of de kosten te kunnen beperken. Tegelijkertijd lijkt niemand echt tevreden met de huidige situatie.

Francis G. Avonturen in de mens.
Hoven M van den, Bolt I, Ebbelaar C & Groenink L (red.). Ethiek voor apothekers.

Zock H, Pieper J, Krikilion W (red.). Zin buiten beeld? Zorg voor zinzoekers vandaag.

Cohen A. Imbeciles: The Supreme Court, American Eugenics, and the Sterilization of Carrie Buck.

Schwartz JL, Caplan AL. (ed.). Vaccination ethics and policy. An introduction with readings.

Paley J. Phenomenology as Qualitative Research. A critical analysis of meaning attribution.

Zijn we in Nederland de weg kwijt? Psychiater Boudewijn Chabot vindt van wel. Hij doelt hiermee op ‘de zorgelijke staat van de euthanasiewetgeving’. Chabot is zelf altijd voorvechter geweest van het zelfgekozen levenseinde en is van mening dat we met de huidige euthanasiepraktijk een fundamentele morele grens zijn g...

De Staatscommissie Euthanasie introduceerde in 1985 een definitie van ‘euthanasie’: “opzettelijk levensbeëindigend handelen door een ander dan de betrokkene op diens uitdrukkelijk verzoek”. Nadeel van deze definitie is dat wanneer mijn puberbuurmeisje opzettelijk het leven van haar vriendje op diens uitdrukkelijk ve...

Wat kunnen we leren van de 15 jaar ervaring met euthanasie en hulp bij zelfdoding in België? In vijftien hoofdstukken, geschreven door 19 bio-ethici, filosofen, juristen en clinici, geeft dit boek heldere en goed gedocumenteerde overzichten en reflecties. Het is de eerste keer dat het vele onderzoek dat er sinds 200...

In maart 2017 werd de ‘Richtlijn Orgaandonatie na euthanasie’ aangeboden aan minister Schippers van VWS. Met de richtlijn wordt een solide basis gelegd voor de meest bijzondere, en meest zeldzame, vorm van postmortale orgaandonatie. Het leven van de patiënt wordt in een ziekenhuis beëindigd nadat aan alle geldende z...

Euthanasie bij psychisch lijden. Het thema trekt volle zalen, en dat was ook het geval tijdens deze studiedag in Tienen, georganiseerd door Alexianen, zorggroep Tienen op 8 september 2017. Met deze studiedag hoopt psychiater An Haekens het thema uit ideologische vakjes te tillen, het continuüm te verkennen teneinde ...

In 'Uit de praktijk' wordt in elk nummer een waargebeurde casus besproken.

De laatste jaren is er toenemende aandacht voor hulp bij zelfdoding in de psychiatrie. Daarbij wordt onderkend dat het niet bespreken van een verzoek om hulp bij zelfdoding onvoldoende recht doet aan wilsbekwame psychiatrische patiënten die uitzichtloos en ondraaglijk lijden en daarom willen overlijden. Om psychiate...

Bij een euthanasievraag wordt sinds de euthanasiewet van 2002 in veel Vlaamse zorginstellingen een palliatief consult aangeraden of verplicht, als extra zorgvuldigheidseis naast de wettelijk verplichte adviezen van twee of drie artsen en van eventueel betrokken verpleegkundigen. Wat te denken van die zogenaamde ‘pal...

Bij de ‘voltooid-levenproblematiek’ denken we in Nederland aan zeer oude mensen. Het politieke debat gaat vooral over deze doelgroep en over de vraag of zij in de kou blijven staan als er geen 'Wet Voltooid leven' wordt ingevoerd, die hun recht geeft op een zachte dood. In dit artikel betoogt Prof. dr. Margo Trappen...

De Wet Toetsing Levensbeëindiging en Hulp bij Zelfdoding bevat de vereiste dat er regelmatig een wetsevaluatie plaatsvindt. In juni 2017 vond de Derde wetsevaluatie plaats, waaraan o.a. Onwuteaka- Philipsen, Van der Heide en Van Delden, en Gevers en later Legemaate als gezondheidsjuristen werkten. Zij werken volgens...

Redactioneel door Carlo Leget, en Joke Lemiengre.

Levi M. De dokter en het geld. Artsen (her)berekenen de kosten van de zorg.

Boer Th & Mul D (red). Lijden en volhouden.

Staveren R van. HART voor de GGZ. Werken met compassie in een nieuwe ggz.

In deze column reageert Dr. Luc Bonneux op pogingen om gezondheid te definiëren als doel van beleid, in plaats van het bestrijden van ziekte en gebrek. Pogingen om gezondheid te definiëren bepalen de hele wereldbevolking als ziek, stranden op de diversiteit van menselijke levenslopen en verwarren gezondheid met welz...

Met zijn 'De onverbeterlijke mens. Reflecties op medicalisering' laat Gerard Adelaar zijn analytische geest los op de gevolgen van het toenemend belang van gezondheid en de groeiende impact van medische technologie op ons dagelijks bestaan. Hij schuwt daarbij grote woorden zoals totalitair (141) en eugenetica (70) n...

Over gezondheid wordt vaak gesproken en gedacht alsof we het allemaal eens zijn: iedereen wil gezond zijn, als je ziek bent ga je naar de dokter, en niemand wil ziek worden. Ook in de publieke gezondheid is er vaak zo’n discours: de zorguitgaven moeten omlaag, het gaat om gezond zijn en blijven, en voorkomen is bete...

De veelheid aan gezondheidsconcepten die door medische sociologen, gezondheidswetenschappers en filosofen zijn geformuleerd, roept de vraag op hoe verschillende gezondheidsconcepten zich tot elkaar verhouden en hoe we hieruit ‘de beste’ kiezen. Om meer inzicht te krijgen in deze vragen, bespreekt Drs. Beatrijs Haver...

Ziek van de verzekeraars heet het artikel waarin psychiater Bram Bakker onlangs schreef dat hij niets meer met zorgverzekeraars te maken wil hebben. Zijn grief is dat zorgverzekeraars alleen behandelingen vergoeden voor aandoeningen die in de DSM-5 staan. Onder deze onvrede liggen de vragen: wie bepaalt eigenlijk vo...

Machteld Huber et al. (2011) lanceerden in het prestigieuze British Medical Journal een nieuw concept van gezondheid: “Gezondheid als het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale en fysieke uitdagingen van het leven.” Dit ter vervanging van de uit 1948 stammende WHO-defin...

Machteld Huber is de drijvende kracht achter de ontwikkeling van een nieuw gezondheidsconcept. Dit concept is inmiddels alom bekend in de zorgsector en wordt door velen omarmd als een zinvol alternatief voor de WHO definitie. In dit interview vertelt zij hoe ze tot dit concept gekomen is en wat het inhoudt. We legge...

“De patiënt aan het stuur” is het motto en de titel van het beleidsplan van de Patiëntenfederatie Nederland (PN) voor de komende jaren. Het is een pakkend en aansprekend motto, passend in onze tijd: in Nederland en in andere Europese landen zijn overheden meer gericht op patiëntparticipatie. We zijn in de afgelopen ...

Voor veel dokters is het dagelijkse kost: diagnoses stellen. Al het medisch handelen, maar vooral de praktijk van het diagnosticeren, veronderstelt dat ‘ziekte’ iets is dat je kunt identificeren. Als je er even over nadenkt, blijkt echter al snel dat nog niet zo eenvoudig te zeggen is wat ziekte eigenlijk is. Over m...

Redactioneel door Eric van de Laar en Gert Olthuis.

Driel S van. De strijd van het kleine meisje. Een filosofie van anorexia.

Muijsenbergh M van den & Oosterberg E (red.). Zorg voor laaggeletterden, migranten en sociaal kwetsbaren. Praktische tips en inspirerende voorbeelden.