Welkom

Wie in gesprek gaat over kwetsbare mensen in de gezondheidszorg spreekt al snel over mensen in termen als breekbaar, eenzaam, uit balans, beschadigd of eindig. In deze betekenis lijkt kwetsbaarheid iets wat over ons allemaal gaat, want voor wie geldt dit op den duur niet? 

De Nederlandse gezondheidszorg staat voor een transitie naar een toekomstbestendige zorg die effectief en betaalbaar is, dichtbij de patiënt plaatsvindt en meer inzet op gezondheid. Sinds 2022 heet dat perspectief: passende zorg (Zorginstituut Nederland, 2025a). Terwijl de meervoudige ecologische crisis in hoog temp...

Zorgorganisaties staan voor grote uitdagingen op vele vlakken. In de komende decennia zal Nederland verder vergrijzen. Daardoor zullen we de komende tijd moeten leren om met minder mensen voor meer mensen te gaan zorgen. In dit artikel verkennen we welke rol morele reflectie kan hebben in deze transitie en hoe de co...

Vorig jaar heeft De Geneeskundestudent, de landelijke onafhankelijke belangenbehartiger van geneeskundestudenten, een enquête gehouden onder 1.700 geneeskundestudenten over het ondergaan en oefenen van lichamelijk onderzoek op elkaar. Uit de enquête blijkt dat een kwart van de geneeskundestudenten ongemak ervaart bi...

Door het dalende maatschappelijke draagvlak voor pandemische maatregelen heeft het Ministerie van Volksgezondheid in 2021 besloten hun ministeriele verantwoordelijkheid voor Covid- gerelateerde volksgezondheid uit te besteden (Mooy, 2022) - eerst aan de verschillende sectoren en vervolgens aan het individu zelf (Mat...

Onlangs verscheen onder redactie van Corrette Ploem en Yolande Voskes de herziene editie van het Basisboek ethiek en recht in de gezondheidszorg (2024). Volgens de inleiders was het hoog tijd voor een herziene editie vanwege ontwikkelingen binnen de ethiek en in het recht en is vanwege de samenhang van beide discipl...

“En hier wordt het ingewikkeld”, schrijft Michelle van Tongerloo op pagina 187 in haar nieuwe boek Komt een land bij de dokter.

Cultuur en kunst spelen een cruciale rol bij het verbeteren van de gezondheid en het welzijn op zowel individueel als collectief niveau. Redactielid dr. Karin Janssen van Doorn ging in gesprek met drie mensen die geëngageerd zijn om via kunst het welzijn te verhogen.

Op 14 februari 2025 promoveerde Sharissa Smith op haar proefschrift getiteld ‘Waar jouw wortels mogen groeien - Bevordering van gelijke zwangerschapsuitkomsten voor vrouwen met een kwetsbare gezondheidsstatus.’ Voor onze rubriek stelde redactielid dr. M. Caroline Vos haar een aantal vragen.

In De spreekkamer is lek schrijft Tom Grosfeld een onthullend boek over de verplichte dataverzameling in de GGZ voor de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Startpunt is de rechtszaak die in september 2023 werd aangespannen door de actiegroep ‘Vertrouwen in de GGZ’. 

In dit boek word je meegenomen in een briefwisseling tussen een moeder en haar zoon, die ruim 30 jaar geleden veel te vroeg werd geboren bij 26 weken. Gaat dit in de huidige tijd al gepaard met veel onzekerheden en een kans op beperkingen, in die tijd was die zorg nóg groter, onder andere omdat een groot deel van de...

Het heeft tien jaar geduurd voor een uitgever in het Nederlandse taalgebied zich eraan waagde om ‘Het grote filosofieboek’ onder redactie van verschillende Britse auteurs en allen werkzaam in het domein van de filosofie, te vertalen. Gelukkig dat het er eindelijk van is gekomen. 

Boeken over kwalitatief onderzoek zijn er genoeg, maar een boek specifiek over creatieve technieken binnen kwalitatief onderzoek is niet eerder verschenen. Marion Matthijssen, ervaren kwalitatief onderzoeker die zelf ook trainingen geeft, beschrijft in dit boek hoe je door het toepassen van creatieve methoden rijker...

Wanneer je een boek bespreekt, wil je recht doen aan dat boek én lekker kritisch zijn, dat is goed voor je academische reputatie. Dat kritische was echter lastig bij het boek Participatie in zorg en welzijn, want het is simpelweg een verfrissend goed én bruikbaar werk.

Er wordt wat af geluisterd in de zorg. Op de website van het kennisplatform Zorg voor Beter (van o.a. Vilans, V&VN en ZonMw) wordt bij het beantwoorden van de vraag ‘Hoe voer je een goed gesprek?’ als vanzelfsprekend het belang van luisteren opgevoerd. 

Mijn puberdochter maakt zich zorgen over de toekomst van de planeet. Ze doet wat ze kan om het tij te keren en eet vegetarisch (liefst veganistisch), denkt circulair en koopt haar kleding meestal tweedehands, is niet van plan om te gaan vliegen en laat haar stem horen op de A12. Ze informeert zich via podcasts en bo...

Er is steeds meer erkenning dat de klimaatcrisis de grootste bedreiging voor de volksgezondheid is en dat zorgprofessionals daarom een professionele verantwoordelijkheid hebben de klimaatgerelateerde gezondheidscrisis te beperken. Zo werkt de gezondheidssector aan verduurzaming van de zorg (Rijksoverheid, 2022), het...

De meeste mensen gaan er vanuit dat de gezondheidszorg in Nederland overal ongeveer hetzelfde is. Toch krijgen we al decennia lang signalen uit zowel binnen- als buitenland dat er aanzienlijke verschillen zijn tussen regio’s en tussen zorgaanbieders. Zo bleek in 2013 dat je als patiënt met rughernia vijfeneenhalf ke...

Onder welke voorwaarden zijn burgers bereid elkaar zorg en ondersteuning te bieden in wijk en buurt? Wat kunnen we verwachten van de zorg aan bijvoorbeeld ouderen en mensen met een beperking in en vanuit de samenleving? Die vraag leeft al lang en werd opnieuw geagendeerd door Connie Helder, de vorige minister voor L...

Voordat we op het Malieveld gaan demonstreren tegen de bezuinigingen in het hoger onderwijs en onderzoek, spreek ik met Jeannette Pols, hoogleraar antropologie van de alledaagse ethiek in de gezondheidszorg aan de Universiteit van Amsterdam en Amsterdam UMC. In haar boek Reinventing the Good Life: An empirical contr...

Agressie en ongewenst gedrag blijven een groot probleem onder verpleegkundigen en verzorgenden. Onderzoek wijst uit dat agressie tegenover zorgprofessionals blijft toenemen. Volgens NU’91 had in 2023 60% van het zorgpersoneel maandelijks te maken met agressie en ongewenst gedrag. Dit heeft een grote impact. Maar lie...

Als er één thema is waar gezondheidszorgwerkers, ethici en politici nog steeds een knoop van in hun maag hebben, dan is het wel hoe we in 2020-22 met Covid-19 zijn omgegaan. In én buiten Nederland trouwens. Het CEG-signalement Maatschappelijke meerstemmigheid onder druk komt daarom als geroepen.

In TGE 4 uit 2024 schreef Gerrit Glas een uitermate grondig en behartenswaardig artikel over de dilemma’s bij het overwegen van euthanasie of hulp bij zelfdoding bij minderjarigen met psychische aandoeningen (Glas, 2024). Toch denk ik dat hij te makkelijk meegaat met een klinisch-medische benadering van dit vraagstu...

De gezondheid van etnische minderheidsgroepen is slechter dan die van de etnisch dominante groep, en toegang en kwaliteit van gezondheidszorg zijn voor hen ook over het algemeen slechter.

Wanneer ik het woord ‘empathie’ hoor, denk ik onbedoeld toch altijd even aan Bach’s Erbarme Dich, mein Gott (in de uitvoering van Marian Anderson, allemaal even beluisteren!). De verloochening van Jezus door Petrus, en de daarop volgende ondraaglijke spijt, maakt dat alleen God nog om medelijden kan worden gevraagd....

We leven in een dynamische tijd waarin het beeld van wetenschap aan het veranderen is, ook met betrekking tot beweegvraagstukken. Wetenschap wordt geregeld als mening gezien in de maatschappij. Hoe kunnen we toekomstige professionals opleiden om hier goed mee om te gaan? 

In het Amazonegebied worden jonge mannen ingewijd in de geheimen van seksualiteit door hun oma. In Zweden zorgt een stervende ervoor dat al zijn bezittingen voor zijn overlijden zijn geordend en opgeruimd. Bij de Masai worden conflicten opgelost door een dader met liefde te overstelpen.

Dit boek gaat over het goede leven van mensen met een verstandelijke beperking die leven op een instellingsterrein. Tijdens het lezen ervan kreeg ik een gevoel van heimwee. Ik heb een paar jaar gewerkt op zo’n instellingsterrein, in zo’n wereld van verschil, zoals de schrijvers dat noemen.

Rob Houtepen legt de vinger bij een belangrijk punt dat in mijn artikel onderbelicht moest blijven. Kern van wat hij zegt is dat de medische grondslag voor het oordeel over uitzichtloosheid (en ondraaglijkheid) door mij te beperkt wordt opgevat. Dat komt omdat ik het ziektebegrip onnodig centraal stel. Als gevolg da...

Ieder mens komt op deze wereld in relatie tot een ander: als eerste de moeder die je draagt en je op de wereld zet. Hopelijk word je vervolgens liefdevol verwelkomd door een of meerdere andere ouder(s). Hoewel je aan dat prille begin geen herinnering meer hebt, worden de verhalen daarover verteld en herhaald geduren...

Toen mijn zoontje Samuel zes werd, begon hij een ander type luier te dragen. Vanwege zijn meervoudige beperkingen is hij – ook nu op zijn dertiende – nog steeds niet zindelijk. De grootste maat Pampers werd te klein, dus stapten we over op een nieuwe luier die qua formaat beter zou passen en ons recht gaf op een gen...

Sara, de dochter van geestelijk verzorger Mirjam Hulzebos, overleed in oktober 2021 door middel van euthanasie wegens ondraaglijk en uitzichtloos psychisch lijden. Mirjam beschrijft in dit artikel het lijden van Sara, de vertwijfeling van haarzelf en de worsteling met alle ingewikkelde vragen die komen kijken bij ee...

Wat zijn de rollen en verantwoordelijkheden van direct betrokkenen bij euthanasie of hulp bij zelfdoding bij minderjarigen met psychische aandoeningen? Deze bijdrage biedt een aanzet tot een normatieve analyse van een praktijk die nog bezig is vorm te krijgen en waarvoor al bepaalde kaders bestaan; kaders die anderz...