Welkom

Solomon A. Far from the Tree: Parents, Children and the Search for Identity.

Redactioneel door Gert Olthuis.

Vanuit een genetisch deterministische denkwijze zal inzage in ons genoom het menselijke bestaan in hoge mate voorspelbaar maken. De film Blueprint (2003) lijkt daarin in eerste instantie mee te gaan: een kind wordt verwekt louter en alleen met de bedoeling om een onvoltooid levensproject alsnog te continueren. Uitei...

Het mensbeeld van de transformerende geneeskunde heeft zijn wortels in de verlichting. Het is een beeld van de mens die zelf over zijn leven en lichaam beschikt, die zijn lichaam als maakbaar ziet en die naar verbetering streeft. Aan de hand van de discussie over mensverbetering (human enhancement) wordt dit mensbee...

Enerzijds proclameert de hedendaagse palliatieve zorg een holistisch mensbeeld. Anderzijds is in de zorgpraktijk en het wetenschappelijk onderzoek de aandacht voor de lichamelijke dimensie het grootst en het meest sterk ontwikkeld. In deze bijdrage wordt de spanning tussen beide paradigma’s en bijbehorende mensbeeld...

In deze bijdrage betoogt dr. Wim Dekkers dat het huidige mensbeeld in de geneeskunde veel minder filosofisch is onderbouwd dan dat van de antropologische beweging. Daarnaast plaatst hij enkele kritische kanttekeningen bij de eenzijdige nadruk die tegenwoordig wordt gelegd op autonomie en onafhankelijkheid.

In het voetspoor van fenomenologie en antropologische geneeskunde heeft Wim Dekkers de mens in de geneeskunde centraal gesteld in onderwijs en onderzoek. Dat was noodzakelijk omdat de vooruitgang van de medische wetenschap in de tweede helft van de vorige eeuw een reductionistische benadering van de mens met zich me...

Wanneer we ons afvragen welke mensbeelden we er impliciet op na houden in de gezondheidszorg, lijken we onszelf eenzijdig te identificeren met patiënten en vergeten we zomaar professionals. Maar ook hen is natuurlijk niets menselijks vreemd.

Boekbespreking van 'Beter. Over ethiek en gezondheidszorg' van Mary Biezeman-Roest.

Martien Pijnenburg

Redactioneel door Gert Olthuis.

Responsiviteit is van cruciale betekenis in zorg als praktijk. Het doel van deze studie is het geven van een empirische beschrijving van de respons van somatische verpleeghuis-bewoners op dagelijkse zorg. Uit het onderzoek komt naar voren dat responsiviteit zich toont in: waardering uiten, het geven van aanwijzingen...

Dit onderzoek verkent de normatieve idealen van huisartsen in de ouderenzorg en hoe deze in de praktijk gestalte krijgen. Hiertoe zijn 18 huisartsen geïnterviewd. De geïnterviewden zeiden de keuzevrijheid van de patiënt centraal te stellen. Uit de praktijkvoorbeelden
bleek echter dat de huisarts voortdurend een bala...

Reactie van drs. Andrea Ruissen, arts in opleiding tot psychiater en wetenschappelijk onderzoeker, GGZ inGeest op het stuk over medische besluitvorming door Sytske van Bruggen et al.

Tien jaar geleden werd het Haagse Centrum voor Ethiek en Gezondheid (CEG) opgericht. Dat werd in oktober 2013 gevierd. TGE sprak in de aanloop naar de festiviteiten met CEG-coördinator Alies Struijs en gynaecoloog Didi Braat, vice-voorzitter van zowel het CEG als de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg.

In 'Uit de praktijk' wordt elke editie een waargebeurde casus besproken.

Als AIOS huisartsgeneeskunde val je middenin een onbekende situatie die al langere tijd gaande is. Veel tijd om je in de situatie te verdiepen is er niet; vaak is het alleen mogelijk om snel het dossier te lezen. Na lezing van het dossier en contact met de vader heeft de AIOS een eerste voorlopige indruk van de situ...

De door deze huisarts in opleiding (‘AIOS huisartsgeneeskunde’) beschreven casus kent vele aspecten, vele waarvan wij als lezer niet op de hoogte zijn. Deze reactie is dus onderhevig aan speculatie. Desondanks kan de heldere vraag aan het eind eenvoudig beantwoord worden.

Vaak houden ouders na echtscheiding beiden het ouderlijk gezag. Ouders zijn dan beiden wettelijk vertegenwoordiger en voor behandeling van een kind onder de zestien jaar is toestemming van beide ouders noodzakelijk. Vanaf twaalf jaar komt het kind daarin een eigen rechtspositie toe en beslissen ouders (in beginsel) ...

Soms krijgen kwetsbare patiënten behandelingen die niet meer in hun belang zijn; soms is er zelfs sprake van een vergroting of verlenging van het lijden. Terugkijkend is het vaak duidelijk dat een ingreep beter achterwege had kunnen blijven.

Reactie van dr. Norbert Steinkamp op de discussiebijdrage van Nel Bartlema, 'Een nomadisch bestaan voor moreel beraad'.

Boekbespreking van 'Handleiding moreel beraad: praktische gids voor zorgprofessionals' van De Bree en Veening.

De dead donor rule, het belangrijkste morele fundament onder postmortale orgaandonatie, omvat twee delen: organen mogen alleen uitgenomen worden uit patiënten die overleden zijn en artsen mogen door het uitnemen van organen niet de dood veroorzaken.

Prof. dr Arko Oderwald vindt 'Zaterdag' van I. McEwan meer een waarschijnlijk onbedoeld pleidooi om artsen wat vaker over hun motieven om te dokteren te laten nadenken.

Boekbespreking van 'Physician-Assisted Death in Perspective' van S.J. Youngner SJ & G.K. Kimsma.

Boekbespreking van 'In goede handen: Geneeskunde en ethiek binnen de kerk van vandaag.' van P. Schotsmans.

Muthert H. Ruimte voor verlies. Geestelijke verzorging in de psychiatrie.

Baart A & Carbo C. De zorgval.

Redactioneel door Martine de Vries en Elleke Landeweer (gastredactie).

In dit artikel worden de huidige analytische mogelijkheden van het concept 'medicalisering' onderzocht en wordt getracht een nieuwe analyse te maken in de context van de hedendaagse samenleving en geneeskunde. De auteurs concluderen dat er dringend behoefte is aan onderzoek over het belang van het thema van menselij...

Dit artikel beschrijft de opkomende technologieën en toekomstvisioenen van wat wel ‘moleculaire geneeskunde’ wordt genoemd. Na een korte toelichting op het begrip medicalisering gaat dr. Marianne Boenink na in hoeverre de lopende ontwikkelingen en geschetste visioenen medicaliserende implicaties hebben.

Het medicaliseringsbezwaar wordt ook gebruikt in het normatieve debat over prenatale screening. Vanwege het gebrek aan eenduidigheid van dit bezwaar komt het de discussie ten goede wanneer de bezwaren die er achter schuilgaan worden geëxpliciteerd. Het blijkt dan vooral te gaan om zorgen rond zelfbeschikking van zwa...

Reactie van dr. Annelien L. Bredenoord op het artikel ‘Medicalisering van de voortplanting: een ethische verkenning van prenatale screening’ van Guido de Wert.

Interview met Trudy Dehue. Dehue studeerde af in de psychologie en de filosofie. Daarvóór werkte ze met een hbo-diploma in de kinder- en jeugdpsychiatrie. In 1990 promoveerde ze (cum laude) op een proefschrift over historische veranderingen in de betekenis van het
begrip ‘wetenschap’.

In 'Uit de praktijk' wordt elke editie een waargebeurde casus besproken. Vervolgens wordt hier vanuit verschillende perspectieven commentaar op gegeven.

Het lijkt voor de hand te liggen om een psychiater te vragen om over medicalisering iets te schrijven, want als er één domein in de geneeskunde is dat geassocieerd wordt met die term, is dat de psychiatrie wel. Is het terecht, begrijpelijk, die associatie? Begrijpelijk wel, terecht niet.