Welkom

Ieder mens komt op deze wereld in relatie tot een ander: als eerste de moeder die je draagt en je op de wereld zet. Hopelijk word je vervolgens liefdevol verwelkomd door een of meerdere andere ouder(s). Hoewel je aan dat prille begin geen herinnering meer hebt, worden de verhalen daarover verteld en herhaald geduren...

Toen mijn zoontje Samuel zes werd, begon hij een ander type luier te dragen. Vanwege zijn meervoudige beperkingen is hij – ook nu op zijn dertiende – nog steeds niet zindelijk. De grootste maat Pampers werd te klein, dus stapten we over op een nieuwe luier die qua formaat beter zou passen en ons recht gaf op een gen...

Sara, de dochter van geestelijk verzorger Mirjam Hulzebos, overleed in oktober 2021 door middel van euthanasie wegens ondraaglijk en uitzichtloos psychisch lijden. Mirjam beschrijft in dit artikel het lijden van Sara, de vertwijfeling van haarzelf en de worsteling met alle ingewikkelde vragen die komen kijken bij ee...

Wat zijn de rollen en verantwoordelijkheden van direct betrokkenen bij euthanasie of hulp bij zelfdoding bij minderjarigen met psychische aandoeningen? Deze bijdrage biedt een aanzet tot een normatieve analyse van een praktijk die nog bezig is vorm te krijgen en waarvoor al bepaalde kaders bestaan; kaders die anderz...

Vorig jaar kwam het boek Ei, foetus, baby uit, geschreven door Trudy Dehue. Dehue ontrafelt daarin de Nederlandse geschiedenis van zwangerschap en zwangerschapsbeëindiging. Ze brengt gruwelijke, soms liefdevolle en soms bevreemdende technieken en denkbeelden in kaart. Tegelijk biedt Dehue nieuwe inzichten over de re...

Annemarie is een 40-jarige vrouw die in behandeling is vanwege haar recidiverende depressie. Ze heeft tweemaal eerder een protocollaire depressiebehandeling doorlopen met beperkt positief gevolg. In gesprek met haar behandelaar wordt gesproken over haar ervaringen met het opgroeien als kind van een ouder met psychis...

Deze casus over KOPP-problematiek is een goed initiatief. Niet zelden wordt psychische problematiek van generatie op generatie doorgegeven. Erkenning en herkenning hiervan biedt kansen om deze keten van intergenerationele overdracht te doorbreken.

De vragen die Annemarie heeft, gaan over invloedrijke relaties in haar leven en over hoe zij beter voor zichzelf kan zorgen. Uit de beschrijving van haar situatie is te lezen dat de verantwoordelijkheden en verplichtingen die voortkomen uit de relaties die Annemarie heeft met haar ouders en zoon, leiden tot schuldge...

Onbedoelde zwangerschap is van alle tijden en komt wereldwijd voor (Bearak, Popinchalk et al. 2020). In Nederland krijgt 1 op de 5 vrouwen* in haar leven te maken met een onbedoelde zwangerschap (Picavet 2012). Zij komen, samen met hun partner, voor een belangrijke keuze te staan; komt er (nog) een kind of niet? Hoe...

"Andrey," zei ze stralend. Dat was de grootste verrassing van Congres-tival, volgens een Eindhovense huisarts. Ze kwam het speciaal nog even zeggen. Ze had het gevoeld. Deze ervaring vat de kracht van de eerste editie van Congres-tival samen, waar (urban) kunst, filosofie en medische wetenschap op een gelijkwaardige...

Begin dit jaar bracht het Centrum voor Ethiek en Gezondheid (CEG) de argumentatiewijzer “Door dik en dun?” uit (CEG 2024), gericht op de ethische aspecten van de vraag of gewichtsverlagende medicatie opgenomen moet worden in het basispakket. Aanleiding hiervoor was de vraag of semaglutide (bekend onder de merknamen ...

In dit boek komen 13 verschillende vrouwen van kleur aan het woord, die hun ervaringen over het moederschap delen. De auteurs verweven o.a. culturele thema's met universele ervaringen van het moederschap, zoals het verliezen van een kind, de onzekerheden als 'nieuwe' mama en de uitdagingen van eenoudergezinnen.

De ‘Aanpak Begeleidingsethiek’ is een praktisch-ethische methodiek voor de ontwikkeling en toepassing van digitale technologie in de samenleving, ontwikkeld door Daniel Tijink (Platform voor de informatiesamenleving) en techniekfilosoof Peter-Paul Verbeek. 

Alleen wie de kop in het zand steekt, lijdt niet aan ‘geen grip op de wereld ervaren’. Bij nader inzien is de kern van ons economisch systeem, het kapitalisme, de motor achter de meest bedreigende ontwikkelingen en de meest vervreemdende ervaringen: kapitaal moet altijd op zoek naar nieuw maximaal rendement, zonder ...

Afgelopen zomer luisterde ik naar de podcastserie Terwijl je weet, gemaakt door Max Boogaard en Joeri Bakker. In vier bijzonder boeiende afleveringen leer je hoe het is om dementie te hebben en hoe de omgeving daar op reageert. Ondertussen leer je ook over de sociale benadering van dementie die is ontwikkeld door on...

In de ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking kunnen ethische vragen leiden tot handelingsverlegenheid op momenten dat de verschillende perspectieven op goede zorg schuren. Zorgorganisaties ondersteunen professionals bij het omgaan met ethische vragen (Hartman et al., 2016; Hermsen et al., 2019). M...

Mw. N. is 40 jaar en woont in een instelling voor mensen met het Syndroom van Korsakov. Ten gevolge van jarenlang overmatig gebruik van alcohol lijdt zij aan een dusdanig ernstige vorm van levercirrose, dat de consumptie van alcohol dodelijke gevolgen kan hebben. Hoewel de instelling een alcoholverbod hanteert, weet...

Toen Sabine Geers overleed aan urachuskanker, was ze 34. Ze overleed negen maanden na haar diagnose, anderhalf jaar na de geboorte van haar dochter, en ruim twee jaar na haar eerste klachten. Dit stuk beschrijft Sabines verhaal, een reis die begon bij vage pijnklachten en via een uitdagend diagnose- en behandeltraje...

Wie aan een huidziekte lijdt, heeft vaak nog een bijkomend probleem: dat van het stigma en de bijbehorende vooroordelen en discriminerende gedragingen. Dat kan ertoe leiden dat men de aandoening verbergt en het stigma internaliseert, met alle mentale en medische gevolgen van dien. In dit artikel bespreek ik het stig...

De praktijkondersteuner Huisarts GGZ (POH-GGZ) krijgt per e-mail een verzoek voor inzage van een medisch dossier. Het verzoek komt van de ouders van de 18-jarige Maaike. 

Als een patiënt onverwacht overlijdt door suïcide dan schokt dat ook de huisarts. Hoewel de mate van impact natuurlijk onvergelijkbaar is met dat voor de naasten, is de emotionele reactie vergelijkbaar. 

De ouders van Maaike zijn enorm verdrietig en wanhopig. Hun dochter heeft een einde aan haar leven gemaakt. Zij willen haar dossier hebben. Hoe begrijpelijk. Daar komt nog bij dat de ouders van Maaike zelf ook patiënten in de praktijk zijn. 

De POH-GGZ kan het medisch dossier van de dochter zeker niet zomaar aan de ouders overhandigen, hoe invoelbaar hun verzoek daartoe ook is. Dat hangt samen met het medisch beroepsgeheim dat ‘over het graf heen reikt’. 

Op 31 januari 2023 promoveerde Amalia Muhaimin op haar proefschrift ‘A Cross-Cultural Journey through Ethics Education’. Voor de rubriek Hora Est stelde redactielid dr. M. Caroline Vos haar een aantal vragen.

Hoe kunnen verpleegkundigen omgaan met alle uitdagingen van de zorg, en hun werkplezier vergroten? Sinds juli 2023 is de Wet Zeggenschap in de Zorg een feit. Dat betekent dat iedere verpleegkundige invloed mag uitoefenen op het beleid van de werkgever. 

Herseninterventies trekken makkelijk de aandacht omdat onze hersenen worden gezien als een wel heel speciaal deel van ons lichaam. 

In de loop van de jaren ’90 verhuisden steeds meer mensen met een beperking van een (beschermd) terrein naar de wijk. Een doorwerking van het neoliberalisme in de zorg, waarin onder andere het maximaliseren van keuzevrijheid centraal stond. 

Verplegen is een veelzijdig beroep, dat enorm varieert per werkplek. In de psychiatrie kom je andere vragen tegen dan in een ziekenhuis, en in de thuiszorg krijg je met andere facetten van zorg te maken dan op een Intensive Care. Er zitten bovendien veel universele aspecten aan de zorg voor mensen. 

In dit nummer van TGE verwijst Maria van den Muijsenbergh naar CBS-cijfers waaruit blijkt dat de 20% rijkste Nederlanders zo’n kwart eeuw langer in goede gezondheid leeft dan de armste 20%. Dat laat zien dat er sprake is van forse, onrechtvaardige gezondheidsverschillen. 

Vorig jaar juni ging ik met pensioen als huisarts en hoogleraar gezondheidsverschillen en persoonsgerichte zorg. In de zorg wilde ik mijn patiënten laten voelen dat zij voor mij allemaal evenveel tellen, hoe verschillend zij ook zijn in achtergrond, gezondheid, talenten. Vanuit mijn leerstoel heb ik door middel van ...

Het is een publiek feit dat mensen met lagere inkomens ongeveer zeven jaar korter leven dan mensen met hoge inkomens en dat ze ook vele jaren meer met chronische ziekten kampen. Hoewel dit statistische feit natuurlijk al veel langer bekend was, komt het tegenwoordig – in de slipstream van de politieke aandacht voor ...

In haar artikel ‘Een moreel pleidooi voor het terugdringen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen’ zet Maria van den Muijsenbergh inzichtelijk uiteen hoe gezondheidsverschillen ontstaan en wijst ze erop dat, om die verschillen te verkleinen, zorgverleners en beleidsmakers moeten samenwerken met burgers.

Nawoord van prof. dr. Maria van den Muijsenbergh en prof. dr. Klasien Horstman en Ilse Dijkstra op de Reactie van dr. Beatrijs Haverkamp.